Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklif Taslağı İle COVID-19 Salgını Kapsamında Yeni Tedbirlerin Alınması Öngörülmektedir

Koronavirüs (COVİD-19) salgınının ve bu salgın nedeniyle alınan tedbirlerin etkilerinin azaltılması amacıyla sosyal ve ekonomik hayata ilişkin yeni düzenlemeler yapılmaktadır. Bu kapsamda çeşitli kanunlarda değişiklik öngören “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklif Taslağı” hazırlanmıştır. Henüz TBMM Başkanlığına sunulmamış olan bu Kanun Teklifi tasarısı ile çalışma mevzuatından ticaret hukukuna, perakende sektöründen bankacılığa pek çok alanda mücbir sebep hali uygulamalarına ilişkin düzenleme yapılması amaçlanmaktadır.

Sözü edilen Kanun Teklifi tasarısında yer alan bazı düzenlemeler başlıklar halinde aşağıdaki gibidir.

• Ücretsiz izne ayrılanlarla işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere nakdi ücret desteği” verilecektir.
• İş sözleşmesinin feshi konusunda geçici süreli sınırlama getirilerek “Geçici İstihdam Güvencesi” sağlanacaktır.
• Anonim şirket ile Limited şirketlerde genel kurullar faaliyet dönemini izleyen beşinci ayın sonuna kadar yapılabilecektir. Ayrıca olağan genel kurulun toplantıya çağrılmaması halinde yönetim organına idari para cezası uygulanacaktır.
• Sermaye şirketlerince 31.12.2020 tarihinin sonuna kadar 2019 yılı net karının %25’inden fazlası kar dağıtımına konu edilemeyecektir.
• Mücbir sebep hallerinde Ar-Ge Merkezi İle Teknoloji Geliştirme Bölgeleri dışında sürdürülen çalışmalar da indirim, istisna, destek ve teşvikler kapsamına dahil edilebilecektir.
• Kredi kuruluşları ile müşterileri uzaktan iletişim araçlarıyla sözleşme yapılabilmesinin önü açılmaktadır.
• Fahiş fiyat ve stokçuluk tanımı yapılarak bu şekildeki uygulamalara idari para cezası öngörülmektedir.
• Soğuk zincirine tabi malların satışında, alıcının büyük ölçekli işletmeler olduğu durumda ödemeler 30 günü geçemeyecektir.
• Mücbir sebep hallerinde hazine arazileri için ödenecek kira ve ecrimisil bedelleri ertelenebilecektir.
• Tarım ürünleri lisansının ilgili Bakan onayıyla uzatılmasının önü açılmaktadır.

Sözü edilen Teklif Tasarısı ile getirilmesi öngörülen önemli düzenlemelerin detayları özetle aşağıdaki şekildedir.

1. ÜCRETSİZ İZİNE AYRILANLARA GÜNLÜK 39,24 TL TUTARINDA DESTEK VERİLECEKTİR

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenmesi planlanan geçici madde ile, 4857 sayılı İş Kanunu’nun geçici onuncu maddesi çerçevesinde ücretsiz izne ayrılan işçilere ve 15.03.2020 tarihinden sonra işten çıkarılmış olup, Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden istifade edemeyen işçilere, 4857 sayılı İş Kanununun geçici 10. maddesi çerçevesinde belirlenen fesih yasağı süresince İşsizlik Fonundan her gün için 39,24 TL nakdi ücret desteği verilecektir.

Diğer yandan işçilerin muvazaalı şekilde ücretsiz izne ayrılmasını engelleme bakımından söz konusu işçinin işveren tarafından fiilen çalıştırılmaya devam ettiğinin tespiti halinde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 102. maddesinde belirlenen idari para cezaları dört katı olarak uygulanması öngörülmektedir.

Düzenleme kapsamında verilecek nakdi ücret desteğinden yararlanma süresini altı ay süreyle uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkili olacaktır.

2. GEÇİCİ İSTİHDAM GÜVENCESİ GETİRİLEREK 3 AY SÜREYLE İŞÇİ ÇIKARILMASI YASAKLANMAKTADIR

4857 sayılı İş Kanununa eklenmesi planlanan “Geçici İstihdam Güvencesi” başlıklı geçici madde ile, bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin iş sözleşmesi, COVİD-19 salgın hastalık neticesinde kamu yararının gerektirmesi nedeni ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemeyecektir. Bu kapsamda fesih yasağı uygulanan hallerde işveren işçiyi ücretsiz izne ayırabilecektir.

Bu kapsamda belirlenen fesih yasağı süresini altı aya kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkili olacaktır.

3. SERMAYE ŞİRKETLERİNCE DAĞITILABİLECEK NAKİT KAR PAYI TUTARI SINIRLANDIRILMAKTADIR

6102 sayılı Kanuna eklenmesi öngörülen geçici madde ile, Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin pay sahibi olduğu şirketler hariç olmak üzere; sermaye şirketlerinin, 31.12.2020 tarihine kadar dağıtabilecekleri nakit kâr payı tutarı 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmi beşini aşamayacak ve genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemeyecektir.

Ayrıca genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmi beşini aşan kısma ilişkin ödemeler 31.12.2020 tarihine kadar ertelenecektir.

4. ŞİRKET GENEL KURULLARINA İLİŞKİN BAZI DEĞİŞİKLİKLER GETİRİLMEKTEDİR

6102 sayılı Kanunda yapılması öngörülen değişiklik ile, anonim ve limited şirketlerin genel kurullarının mevcut halde ilk dört ay içinde yapılması gerekirken bu süre beş aya çıkarılarak faaliyet döneminin ilk beş ayı içerisinde yapılabilmesinin önü açılmaktadır. Olağan genel kurul toplantılarının faaliyet dönemini izleyen beşinci ayın sonuna kadar yapılması öngörüldüğünden denetçi seçimi de bu süre içerisinde gerçekleştirilebilecektir.

Ayrıca, düzenlemene kapsamında 6102 sayılı Kanunda belirlenen sürede olağan genel kurulu toplantıya çağırmayan yönetim kurulu üyeleri ile limited şirket müdürleri hakkında idari para cezası uygulanması planlanmaktadır.

Diğer taraftan kamu kurum ve kuruluşlarınca veri tabanına kaydedilmek üzere imzası alınan kimselerin imzalarının, Ticaret Bakanlığı tarafından ilgili kurum ve kuruluştan elektronik ortamda alınarak ticaret sicili müdürlüğünce görüntülenebilmesine ve ticaret sicili dosyasında saklanabilmesine imkân sağlandığı hallerde imza beyanı aranmaması öngörülmektedir.

5. MÜCBİR SEBEP HALLERİNDE AR-GE MERKEZİ İLE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ DIŞINDAKİ ÇALIŞMALAR DA TEŞVİK KAPSAMINA DAHİL EDİLEBİLECEKTİR

5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunun 3. maddesine eklenmesi öngörülen fıkra ile, mücbir sebep sayılabilecek hallerin ortaya çıkması durumunda, Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde yürütülen faaliyetlerin Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri dışında da yapılmasına Cumhurbaşkanı tarafından izin verilebilecektir. Bu süreçte Kanun çerçevesinde tanınan indirim, istisna, destek ve teşviklerin uygulanmasına devam edilecektir.

Benzer şekilde, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2’nci maddesine eklenen fıkra ile, faaliyetlerin Teknoloji Geliştirme Bölgeleri dışında yapılmasının zorunlu hale geldiği mücbir sebep hallerinde Cumhurbaşkanının izniyle faaliyetler sürdürülebilecek ve bu kapsamda İndirim, İstisna, Destek ve Teşvikler devam edecektir.

6. DİĞER DÜZENMELER

A. KREDİ KURULUŞLARI İLE MÜŞTERİLERİ UZAKTAN İLETİŞİM ARAÇLARIYLA SÖZLEŞME YAPABİLMELERİNİN ÖNÜ AÇILMAKTADIR

5411 Sayılı Bankacılık Kanunu, 5464 Sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu ile 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanununda yapılması öngörülen değişiklikler ile, sözleşmelerin yazılı olarak veya uzaktan iletişim araçlarıyla mesafeli olarak ya da BDDK’nın yazılı şeklin yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirilecek diğer yöntemler yoluyla kurulabilmesinin mümkün kılınması öngörülmektedir.

Düzenlemede, kredi kuruluşları ile müşterileri arasında ilk defa sözleşme ilişkisi kurulması anında kredi kuruluşlarının potansiyel müşterilerle aynı ortamda bulunma ve yüz yüze gelme ihtiyacının ortadan kaldırılması yoluyla sürecin dijital ortamda başlayıp dijital ortamda sonlanmasının önü açılmaktadır.

B. FAHİŞ FİYAT VE STOKÇULUK TANIMI YAPILMAKTA VE BUNA İLİŞKİN CEZA GETİRİLMEKTEDİR

6586 Sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanununa eklenen geçici maddeler ile yeni tanımlar eklenmek suretiyle “fahiş fiyat” ve “stokçuluk” ibareleri yasal zemine taşınmakta ve;

• fahiş fiyat uygulaması için 10.000 Türk Lirasından 100.000 Türk Lirasına kadar,
• stokçuluk uygulaması için 50.000 Türk Lirasından 500.000 Türk Lirasına kadar

idari para cezasının uygulanması öngörülmektedir.

C. SOĞUK ZİNCİRİNE TABİ MALLARIN SATIŞINDA ALICININ BÜYÜK ÖLÇEKLİ İŞLETMELER OLDUĞU DURUMDA ÖDEMELER 30 GÜNÜ GEÇEMEYECEKTİR

6586 Sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 7. maddesinde öngörülen değişiklik ile, et ve süt ürünleri ile üretim tarihinden itibaren otuz gün içinde bozulabilen hızlı tüketim mallarına ilişkin ödemelerin süresi, borçlunun büyük ölçekli işletme olduğu hâllerde, buna ilişkin ödemelerin malın teslim tarihinden itibaren otuz günü geçemeyeceği öngörülmektedir.

D. MÜCBİR SEBEP HALLERİNDE HAZİNE ARAZİLERİ İÇİN ÖDENECEK KİRA VE ECRİMİSİL BEDELLERİNİN ERTELENECEKTİR

4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi Kanununda yapılması planlanan değişiklik ile, mücbir sebep olarak değerlendirilen doğal afetler, ülkede genel veya kısmi seferberlik ilanı, genel veya kısmi grev, lokavt gibi kısmi hak kullanımından doğan imkânsızlıkların meydana gelmesi, bulaşıcı hastalık, salgın gibi olayların çıkması ve benzeri hâllerde,

• Hazine taşınmazlarına ilişkin olarak sözleşmeye istinaden ödenmesi gereken (satış, kira, ön izin, irtifak hakkı, kullanma izni, hasılat payı vb.) bedeller ile
• Ecrimisil bedellerinin

mücbir sebep halinin devamı süresince,

• alınmaması,
• erteleme, indirim, taksitlendirme yapılması,
• bu işlemlere ilişkin faiz alınmaması veya
• yürürlükteki faiz oranından daha düşük faiz oranının uygulanması

konularında ve diğer hususlarda Çevre ve Şehircilik Bakanlığına yetki verilmektedir.

E. TARIM ÜRÜNLERİ LİSANSININ İLGİLİ BAKAN ONAYIYLA UZATILMASININ ÖNÜ AÇILMAKTADIR

5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununun 13. maddesinde yapılanması planlanan ekleme ile, Tarım ve Orman Bakanlığına gerekli hallerde lisansların geçerlilik süresini bir yıl uzatma konusunda yetki verilmektedir.

Saygılarımızla.