Mal ve Hizmet Tedarikinde Alacaklıya Geç Ödeme Yapıldığı Durumlara Yönelik Temerrüt Faiz Oranının Belirlendiği Tebliğ Yayımlanmıştır

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından 02.01.2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Tebliğ” ile, Türk Ticaret Kanunu’nun 1530/7. maddesine istinaden mal ve hizmet tedarikinde alacaklıya yapılan geç ödemelere ilişkin temerrüt faiz oranının sözleşmede öngörülmediği veya ilgili hükümlerin geçersiz olduğu hallerde uygulanacak faiz oranı, yıllık %18,25 ve alacağın tahsil masrafları için takip edilebilecek asgari giderim tutarı 385,00 TL olarak belirlenmiştir.

Konuya İlişkin Mevzuat

Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nun 1530. maddesinde ticari hükümlerle yasaklanmış işlemler ile mal ve hizmet tedarikinde geç ödemenin sonuçları düzenlenmiştir.

Borçlunun Temerrüde Düşmesi ve Bunun Sonuçları

Sözü edilen Kanun maddesinin 2. fıkrasında, ticari işletmeler arasında mal ve hizmet tedariki amacıyla yapılan işlemlerde, alacaklının kanundan veya sözleşmeden doğan tedarik borcunu yerine getirmiş olmasına rağmen, borçlunun gecikmeden sorumlu tutulamayacağı haller hariç, sözleşmede öngörülmüş bulunan tarihte veya belirtilen sürede borcunu ödememesi halinde, ihtara gerek olmaksızın temerrüde düşeceği hükme bağlanmıştır.

Mütemerrit (temerrüde düşmüş) borçlunun alacaklısı sözleşmede öngörülen tarihten ya da ödeme süresinin sonunu takip eden günden itibaren, sözleşmede belirlenmemiş olsa dahi, faize hak kazanır.

Sözleşmede Ödeme Süresinin Öngörülmediği Durumlarda Temerrüde Düşme ve Ödeme Süresi Üst Sınırı

TTK’nın 1530/4. maddesinde, sözleşmede ödeme süresinin belirtilmediği durumlara yönelik hükümler düzenlenmiştir. Buna göre, sözleşmede ödeme günü veya süresi belirtilmemişse veya belirtilen süre geçersiz ise, borçlu aşağıdaki sürelerin sonunda, ihtara gerek kalmaksızın mütemerrit sayılır ve alacaklı faize hak kazanır:

• Faturanın veya eş değer ödeme talebinin borçlu tarafından alınmasını takip eden otuz günlük sürenin sonunda,
• Faturanın veya eş değer ödeme talebinin alınma tarihi belirsizse mal veya hizmetin teslim alınmasını takip eden otuz günlük sürenin sonunda,
• Borçlu faturayı veya eş değer ödeme talebini mal veya hizmetin tesliminden önce almışsa, mal veya hizmetin teslim tarihini takip eden otuz günlük sürenin sonunda,
• Kanunda veya sözleşmede, mal veya hizmetin kabul veya gözden geçirme usulünün öngörüldüğü hallerde, borçlu, faturayı veya eş değer ödeme talebini, kabul veya gözden geçirmenin gerçekleştiği tarihte veya bu tarihten daha önce almışsa, bu tarihten sonraki otuz günlük sürenin sonunda (Kabul veya gözden geçirme için sözleşmede öngörülen süre, mal veya hizmetin alınmasından itibaren otuz günü aşıyor ve bu durum alacaklının aleyhine ağır bir haksızlık oluşturuyorsa, kabul veya gözden geçirme süresi mal veya hizmetin alınmasından itibaren otuz gün olarak kabul edilir.)

Sözleşmede öngörülen ödeme süresi, faturanın veya eş değer ödeme talebinin ya da mal veya hizmetin alındığı yahut mal veya hizmetin gözden geçirme ve kabul usulünün tamamlandığı tarihten itibaren en fazla altmış gün olabilir. Ancak, alacaklı aleyhine ağır bir haksız durum yaratmamak koşuluyla ve açıkça anlaşmak suretiyle, taraflar daha uzun bir süre öngörebilir. Bununla birlikte, alacaklının küçük yahut orta ölçekli işletme veya tarımsal ya da hayvansal üretici olduğu veya borçlunun büyük ölçekli işletme sıfatını taşıdığı hallerde, ödeme süresi altmış günü aşamaz.

Sözleşmenin Geçersiz Olduğu Haller

TT’nın 1530/6. maddesinde sözleşmenin geçersiz olduğu haller belirlenmiş olup, buna göre;

• Gecikme faizi ödenmeyeceğini veya ağır derecede haksız sayılabilecek kadar az faiz ödeneceğini,
• Alacaklının geç ödeme dolayısıyla uğrayacağı zarardan borçlunun sorumlu olmayacağını veya sınırlı bir şekilde sorumlu tutulabileceğini

öngören sözleşme hükümleri geçersizdir.

Temerrüt Faiz Oranının Belirlenmediği ya da İlgili Hükümlerin Geçersiz Olduğu Haller

Anılan maddenin 7. fıkrasında ise, alacaklıya yapılan geç ödemelere uygulanacak olan temerrüt faiz oranının sözleşmede öngörülmediği veya ilgili hükümlerin geçersiz olduğu hallerde tatbik edilecek olan uygulama belirlenmiştir. Buna göre, sözü edilen durumda uygulanacak faiz oranını ve alacağın tahsili masrafları için talep edilebilecek asgari giderim tutarını TCMB her yıl ocak ayında ilan eder. Faiz oranı, “3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun”da öngörülen ticari işlere uygulanacak olan gecikme faizi oranından en az sekiz puan fazla olmalıdır.

Mal veya hizmet bedelinin taksitle ödenmesinin öngörüldüğü durumlarda, bu uygulama sadece birinci taksit bakımından geçerlidir. Ayrıca, her bir taksit tutarının ödenmeyen kısmı 7. fıkrada öngörülen oranda gecikme faizine tabidir. Alacaklının küçük veya orta ölçekli işletme veya tarımsal veya hayvansal üretici olup borçlunun büyük ölçekli işletme olduğu hâllerde taksitle ödemeyi öngören sözleşme hükümleri ise geçersizdir.

Yürürlük Tarihi

İşbu Duyuru konusu Tebliğ ile belirlenen oran ve tutar, 01.01.2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, yayımlandığı 02.01.2021 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Saygılarımızla.