
Rehber: 2017/14
Rehber: 2017/14
İzaha Davet Müessesesi Hangi Kanun İle Düzenlenmiştir?
İzaha Davet Müessesesinin Detayları Hangi Tebliğde Yer Almıştır?
Mükelleflerin İzaha Davet Edilebilecekleri Konular Nelerdir?
Mükellefin İzaha Davet Edilmesini Gerektiren Tespitler Kimler Tarafından Ve Ne Şekilde Yapılacaktır?
İzaha Davet Yetkisi Bulunan Değerlendirme Komisyonları Hangi Kurumlar Nezdinde İhdas Olunacaktır?
İzaha Davet Hangi Şartlarda Söz Konusu Olacaktır?
İzaha Davet Süreci Nasıl İşleyecektir?
İzaha Davet Yazısı Alındığında Nasıl Bir Yol İzlenecektir?
Verginin Ziyaa Uğratılmadığına İlişkin İzahın Yeterli Bulunması Durumunda Ne Olacaktır?
Verginin Ziyaa Uğratılmadığına İlişkin İzahın Yeterli Bulunmaması Durumunda Ne Olacaktır?
İzaha Davet Müessesesine İlişkin Uygulamanın Yürürlülük Tarihi Ne Zamandır?
6728 sayılı Kanun’un 22. maddesi ile, Vergi Usul Kanunu (VUK)’nun mülga 370. maddesi “İzaha davet” başlığı altında yeniden düzenlenmiş ve bu kapsamda haklarında henüz vergi incelemesine başlanılmamış veya takdir komisyonuna sevk edilmemiş mükellefler için, yapılan değerlendirmeler sonucunda vergi ziyaına sebebiyet vermediği anlaşılan mükelleflerin konuyla ilgili vergi incelemesine veya takdire sevk edilmesini önlemek, vergi ziyaına sebebiyet verildiği durumlarda ise belirli şartlar dahilinde indirimli ceza uygulanmak suretiyle mükellefleri daha ağır müeyyidelerden korumak amacıyla izaha davet müessesesi getirilmiştir.
25.07.2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “482 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği” ile izaha davet müessesesine ilişkin detaylı düzenlemeler yapılmıştır.
Söz konusu Tebliği ile izaha davetin kapsamı ve şekli, ön tespitin niteliği, izaha daveti yapacak ve yapılan izahı değerlendirecek merciler, davet yapılacaklar, yapılan izahta kullanılacak bilgi ve belgeler ile uygulamaya ilişkin diğer usul ve esaslar belirlenmiştir.
Vergi Usul Kanunu’nun 370. maddesinde düzenlenmiş olan izaha davet müessesesi, verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitlerle ilgili olarak aynı merciler tarafından mükelleflerden açıklama talep edilmesidir. Bu müessese, yapılan değerlendirmeler sonucunda vergi ziyaına sebebiyet vermediği anlaşılan mükelleflerin konuyla ilgili vergi incelemesine veya takdire sevk edilmesini önlemekte, vergi ziyaına sebebiyet verildiği durumlarda ise belirli şartlar dahilinde indirimli ceza uygulanmak suretiyle mükellefleri daha ağır müeyyidelerden korumaktadır.
İzaha davetin kapsamını belirleme yetkisi Maliye Bakanlığına verildiğinden herhangi bir konunun izaha davet kapsamında olup olmadığı, başka bir deyişle hangi konularla ilgili olarak izaha davet müessesesinin uygulanacağı Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecektir.
Bu kapsamda yayımlanan 482 sıra no.lu VUK Genel Tebliği ile Maliye Bakanlığınca izaha davet kapsamına alınan konular aşağıdaki gibidir:
Kanun gereği sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullandığı konusunda tespit bulunanların izaha davet edilebilmeleri için, ilgili belge tutarının her bir belge itibariyle (vergiler hariç) 50.000 TL’nin altında olması ve mükellefin ilgili yıldaki mal ve hizmet alışlarının %5 ini geçmemesi gerekmektedir. Bu sınırların üzerindeki kullanımlar ile VUK’un 359. maddesinde yer alan diğer fiillerle verginin ziyaa uğratılmış olabileceği hallerde izaha davet hükümleri uygulanmayacaktır.
Vergi incelemesi yapmaya ve/veya mükellefler veya mükelleflerle muamelede bulunan diğer gerçek ve tüzel kişilerden bilgi toplamaya yetkili kılınanlar (vergi müfettişleri ve vergi daireleri gibi) tarafından doğrudan veya dolaylı olarak elde edilen bilgi, bulgu veya veriler öncelikle “İzah Değerlendirme Komisyonu”na intikal ettirilecek ve akabinde ilgili komisyon verginin ziyaa uğrama ihtimalinin olup olmadığını değerlendirerek, vergi kaybı oluşabileceği düşünülen durumlarda mükellefi izaha davet edebilecektir.
İzaha daveti yapacak ve kendisine yapılan izahı değerlendirmeye tabi tutarak izahın konusu ile ilgili nihai kararı verecek olan komisyonlar (“İzah Değerlendirme Komisyonları”) Gelir İdaresi Başkanlığı ve/veya Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde ihdas edilecek ve bu kurumlar nezdinde görev yapacaktır.
Mükelleflerin yukarıda belirtilen konularda izaha davet edilebilmeleri için;
Haklarında ön tespit konusuyla ilgili ihbar bulunan mükellefler bu konuyla ilgili olarak izaha davet edilemeyecek, ön tespitle ilgisi bulunmayan ihbarlar ise izaha davete engel teşkil etmeyecektir.
İzah değerlendirme komisyonlarının, kendilerine gönderilen bulgu ve verilerden hareketle vergi ziyaı olabileceğine kanaat getirmeleri durumunda, sözü edilen tespitin ilgilileri, Ek-1’de yer alan” İzaha Davet Yazısı” ile izaha davet edilecektir. Adı geçen komisyonlar kendilerine yazılı veya sözlü olarak 15 günlük süre içinde yapılan izahatları 10 gün içinde değerlendirecektir.
Yapılan değerlendirme neticesinde;
Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair yapılan ön tespitlerle ilgili olarak, toplam mal ve hizmet alışları ya da sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı olarak kullanılmış olabilecek belgelerin tutarının net bir şekilde belirlenemediği durumlarda, Ek-2’de yer alan “Toplam Mal/Hizmet Alışları ile Kullanılan Sahte veya Muhteviyatı İtibarıyla Yanıltıcı Belgeler Listesi” izaha davet yazısına eklenecektir.
Kendisine izaha davet yazısı tebliğ edilenlerin yukarıda belirtilen imkanlardan yararlanabilmeleri için tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde yetkili komisyona izahta bulunmaları gerekmektedir. Bu süre içerisinde ilgili komisyona izahta bulunmayanlar bu düzenlemeden yararlanamayacaktır.
Süresinde yapılan izahat, komisyonca en geç 10 gün içinde değerlendirilerek sonuca bağlanacaktır.
Diğer yandan, izaha davet şartlarından herhangi birini taşımadığı anlaşılan veya 15 günlük süre içinde vergi ve izah zammını ödememiş olan mükelleflerin vergi beyannamelerini sonradan vermelerine (“kendiliğinden verilen beyanname” olarak adlandırılan uygulamadan yararlanmalarına) engel bulunmamakta olup, vergi incelemesine başlanılmadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden bu şekilde beyannamelerini vermiş olanlara, ziyaa uğratılan vergi üzerinden VUK’un 344. maddesi gereği %50 oranında vergi ziyaı cezası tatbik edilecektir.
Anılan durumda, izahın yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi, ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin ise, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, uygulanacak gecikme zammı oranındaki (halen aylık %1,4) izah zammıyla ödenmesi gerekmektedir. Bu şartların sağlanması durumunda vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi tutarı üzerinden %20 oranında kesilecektir.
Haklarında yapılan ön tespite ilişkin vergi ziyaına neden olunmadığı yönünde mükellefçe izahta bulunulması üzerine, mükellefin izahının komisyonca yeterli bulunması ve beyanname verilmesini veya vergi beyanının tamamlanmasını gerektiren bir durum bulunmadığının değerlendirilmesi halinde, mükellef hakkında söz konusu tespitle ilgili olarak vergi incelemesine veya takdir komisyonuna sevk işlemi yapılmayacaktır.
Mükellefçe yapılan izahın komisyonca yeterli bulunmaması ve beyanname verilmesini gerektiren bir durumun mevcut olduğunun değerlendirilmesi halinde, anılan durum mükellefe bildirilecektir. Söz konusu bildirim üzerine, izahın yapıldığı tarihten itibaren 15 günlük süre sona ermeden mükellefçe; hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi, ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için uygulanacak (halen %1,4 olan) gecikme zammı oranındaki izah zammıyla ödenmesi şartlarıyla vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilecektir.
Yapılan izahın yeterli bulunmaması ve mükellef tarafından VUK’un 370. maddesinde öngörülen işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda incelemeye veya takdire sevk işlemleri yapılacaktır.
Yukarıda yer verilen düzenlemeler 01.09.2017 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek ve söz konusu uygulama bu tarihten itibaren geçerli olacaktır.
Saygılarımızla.