Vergiye Uyumlu Mükelleflere Sağlanan Vergi İndirimi Teşviki

HANGİ KANUN VE MADDE İLE DÜZENLEME YAPILMIŞTIR?

08.03.2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “6824 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile Gelir Vergisi Kanunu’nun daha önce yürürlükten kaldırılmış olan mükerrer 121. maddesi "Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi” başlığıyla yeniden düzenlenmiştir.

KANUN DÜZENLEMESİ İLE GETİRİLEN TEŞVİK NEDİR?

İlgili Kanun’da vergiye uyumlu mükelleflere yılık gelir veya kurumlar vergi beyannameleri üzerinden hesaplanan vergide %5 indirim teşvikine ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

Düzenleme, koşulları sağlayanlara, hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinin %5’i kadar avantaj sağlamaktadır. Buna göre kurumlar vergisi mükellefleri için avantaj tutarı vergi matrahının % 1’i kadar olacaktır.

Düzenlemeyle, kapsama giren ve koşulları sağlayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, bir milyon liralık sınır içerisinde, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin % 5’inin, ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirimine, indirilecek verginin ödenmesi gereken vergiden fazla olması durumunda ise kalan tutarın, belirlenen süre içinde beyan üzerine tahakkuk eden vergilerden mahsubuna olanak sağlanmıştır.

DÜZENLEMEDEN KİMLER FAYDALANABİLECEKTİR?

Yapılan düzenlemeye göre indirimden;

• Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mukellefi olanlar ile
• Kapsam dışı bırakılanlar hariç, kurumlar vergisi mukellefleri

yararlanabilecektir.

DÜZENLEMEDEN KİMLER YARARLANAMAYACAKTIR?

Kanun’la;

• Finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler,
• Sigorta ve reasürans şirketleri,
• Emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları

kapsam dışında bırakılmıştır. Bu kurumlar hiçbir şekilde vergi indiriminden yararlanamayacaktır.

HESAPLANAN İNDİRİM TUTARI EN FAZLA NE KADAR OLACAKTIR?

Hesaplanan indirim tutarı, her hâl ve takdirde “1.000.000 TL” (1 milyon Türk lirası) ‘dan fazla olamayacaktır.

 Bu tutar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanacaktır. Bu şekilde hesaplanan tutarın %5’ini aşmayan kesirler dikkate alınmayacaktır. Bakanlar Kuruluna, %5 olan indirim oranını ve vergi indiriminin üst sınırı olan 1.000.000 TL’yi iki katına kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye, tekrardan kanuni oran ve tutara getirmeye yetki verilmiştir.

Görüldüğü üzere, bu örneğimizde indirim tutarı 1.200.000 TL hesaplanmış; ancak hesaplanan indirim tutarı, her hâl ve takdirde 1 milyon Türk lirasından fazla olamayacağından hesaplanan indirim tutarı 1.000.000 TL olarak dikkate alınmıştır. 

İNDİRİLECEK TUTARIN ÖDENMESİ GEREKEN VERGİDEN FAZLA OLMASI DURUMUNDA KALAN TUTAR NE OLACAKTIR?

İndirilecek tutarın ödenmesi gereken vergiden fazla olması durumunda kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilecektir. Bu süre içinde mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade edilmeyecektir. 

MENKUL SERMAYE İRADI, GAYRİMENKUL SERMAYE İRADI, ÜCRET VE DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR İNDİRİMDEN YARARLANABİLECEK MİDİR?

Gelir vergisi mükelleflerinden; menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı, ücret ve diğer kazanç ve iratlar nedeniyle beyanname verenlerin indirimden yararlanma olanağı bulunmamaktadır.

GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİNİN YARARLANACAĞI İNDİRİM TUTARI NASIL OLACAKTIR?

Gelir vergisi mükelleflerinin yararlanacağı indirim tutarı; ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle elde edilen kazançlar üzerinden hesaplanan vergiler ile sınırlıdır. Şayet gelir vergisi mükelleflerinin belirtilen kazanç türlerinin yanında başkaca kazançları da var ise vergi indirim tutarı; ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle beyan edilen kazançların, toplam gelir vergisi matrahı içerisindeki oranı dikkate alınmak suretiyle hesaplanan gelir vergisi esas alınarak tespit edilmesi gerekmektedir.

Örnek: Avukatlık yapmakta olan Bay (X)’nın 2017 yılında elde ettiği kazanç ve iratlar şu şekildedir:

• Serbest meslek faaliyetinden elde edilen kazanç: 300.000₺ (Serbest meslek faaliyetinde yapılan ödemelerden 75.000₺ tutarında gelir vergisi tevkifatı uygulanmıştır),
• Götürü gider uygulandıktan sonra kalan konut kira geliri: 25.000₺,
• Hisse senedine sahip olduğu (Y) A.Ş.’den net kar payı: 64.000₺ ((Y) A.Ş. tam mükellef kurum olup, Bay (X)’ya yapmış olduğu kar payı ödemesi üzerinden 16.000₺ tutarında gelir vergisi tevkifatı uygulamıştır) GVK’nın 22/2 maddesi uyarınca kar payının yarısı istisna olup, GVK’nın 86/1-c maddesi uyarınca kalan kısmı beyanname dahil edilmelidir.

SÖZ KONUSU İNDİRİMDEN FAYDALANABİLMEK İÇİN ŞARTLAR NELERDİR?

Vergi indirimi uygulamasından yararlanmak için aşağıdaki şartların birlikte sağlanması gerekmektedir;

a. İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması gerekmektedir.

Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmayacaktır. Ancak, kanuni süresinde verilmeyen bir beyanname için daha sonradan düzeltme yahut pişmanlıkla beyanname verilse dahi şart ihlal olmuş sayılacaktır.

Her bir beyanname itibarıyla 10 Türk lirasına kadar yapılan eksik ödemeler bu şartın ihlali sayılmayacaktır.

b. İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait süre içerisinde haklarında beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması gerekir.

Diğer taraftan, yapılan tarhiyatların kesinleşmiş yargı kararlarıyla veya Vergi Usul Kanunu’nun uzlaşma ya da düzeltme hükümlerine göre tamamen ortadan kaldırılmış olması durumunda bu şart ihlal edilmiş sayılmaz. Ancak, tarhiyatların bir kısmı ortadan kaldırılsa bile, şart ihlal edilmiş sayılır.

c. İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla vergi aslı (vergi cezaları dâhil) 1.000 Türk lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması gerekir.

VERGİ BEYANNAMESİ VE VERGİ KAVRAMI NEYİ İFADE ETMEKTEDİR?

• Vergi beyannamesi kavramı, Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken bütün beyannamelerini,
• Vergi kavramı ise söz konusu beyannameler üzerine tahakkuk eden bütün vergileri,

ifade etmektedir.

Dolayısıyla vergi indiriminden yararlanabilmek için sadece gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinin değil bütün beyannamelerin yasal süresinde verilmesi ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden bütün vergilerin de yasal süresinde ödenmesi gerekmektedir.

İNDİRİMDEN YARARLANAMAMA ŞARTLARI NELERDİR?

Burada “beyana tabi vergi türleri” denilirken, mükellefin verdiği bütün beyannamelerin dâhil olduğu vergi türleri kastedilmektedir.

İNDİRİMDEN YARARLANAMAMA ŞARTLARI NELERDİR?

İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında VUK’un 359. maddesinde sayılan kaçakçılık suçu teşkil eden fiilleri işlediği tespit edilenler, söz konusu indirimden yararlanamayacaklardır.

VERGİ İNDİRİMİNDEN YARARLANAN MÜKELLEFLERİN, ÖNGÖRÜLEN ŞARTLARI TAŞIMADIĞININ SONRADAN TESPİTİ HALİNDE NE OLACAKTIR?

Vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin, öngörülen şartları taşımadığının sonradan tespiti hâlinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilecektir.

Bu hüküm, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda herhangi bir vergiye ilişkin beyanların gerçek durumu yansıtmadığının indirimden yararlanıldıktan sonra tespiti üzerine yapılan tarhiyatların kesinleşmesi hâlinde de uygulanacak ve bu takdirde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler açısından zamanaşımı, yapılan tarhiyatın kesinleştiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlayacaktır.

GEÇİCİ VERGİ İÇİN İNDİRİMDEN YARARLANILACAK MIDIR?

Söz konusu kanunda belirtilen şartları taşıyanların yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’i, ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilecektir. İndirim kurumlar vergisi beyannamesi için geçerli olup, geçici vergi için yararlanılmayacaktır.

2017 YILI GELİR VE KURUMLAR VERGİSİNDE İNDİRİM UYGULANACAK MIDIR?

Gerekli şartları sağlayan mükelleflerin 2018 yılında verecekleri beyannamelere konu 2017 yılı kazançları üzerinden hesaplanan vergilerde indirim uygulanacaktır. Yani 2017 yılı kazançlarının beyanı 2018 yılında yapılacak ve bu beyana ilişkin vergiler ile 2015 ve 2016 yılına ilişkin vergiler zamanında ödenmiş olacaktır. Dolayısıyla %5 indirim, 2019 yılında ödenecek gelir ve kurumlar vergisi için uygulanacaktır. 2019 yılında indirilemeyen kısım ise, 2018 yılı kazançlarına ilişkin beyanı izleyen 2019 Nisan ayından itibaren 1 yıl içerisinde diğer vergilere mahsup edilecektir. Halen indirilemeyen kısım kalırsa artık ret ve iadesi söz konusu olmayacaktır.

KDV, MUHTASAR VE DAMGA VERGİSİ BEYANNAMELERİNDE İNDİRİM UYGULANACAK MIDIR?

Söz konusu indirim sadece gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri için geçerli olup, KDV, muhtasar ve damga vergisi beyannameleri için uygulanmayacaktır. İndirilecek verginin ödenmesi gereken vergiden fazla olması durumunda ise kalan tutarın, belirlenen süre içinde beyan üzerine tahakkuk eden vergilerden mahsubuna olanak sağlanmıştır. İndirilecek verginin ödenmesi gereken vergiden fazla olması durumunda kalan tutar diğer beyannamelerden mahsup edilebilecektir.

YATIRIM İNDİRİMİ İSTİSNASI STOPAJINDA İNDİRİM UYGULANACAK MIDIR?

Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 61. maddesi uyarınca yatırım indiriminden yararlanan kazançlar üzerinden dağıtılsın dağıtılmasın %19,8 oranında vergi kesintisi yapılması gerekmektedir. Söz konusu yatırım istisnası kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmekle beraber, stopaj kesintisi kurumlar beyannamesinin verildiği ayı takip eden ayın muhtasar beyannamesinde beyan edilmektedir. İlgili %19,8’lik vergi kesintisinin vergiye uyumlu mükelleflere sağlanan %5’lik vergi indirim teşvikinden yararlanamayacağı görüşündeyiz.

KURUMLAR VERGİSİ KANUNU 32. MADDE KAPSAMINDA İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ UYGULAYAN FİRMALAR İNDİRİMDEN YARARLANABİLECEK Mİ?

Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi 121. Maddede “yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’i” ifadesi yer almaktadır. Söz konusu kanunda beyanname üzerinden yapılan diğer indirimlerden bahsedilmemektedir. Söz konusu %5’lik indirimin beyannamede yapılacak diğer indirimlere engel olmadığını tarafımızca belirtmek isteriz.

VERGİ İNDİRİMİ UYGULAMASI HANGİ TARİHTEN İTİBAREN UYGULAMAYA BAŞLANACAKTIR?

Vergi indirimi uygulaması 01.01.2018 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinden itibaren uygulanmak üzere, 08.03.2017 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Buna göre, gerekli şartları sağlayan mükelleflerin 2018 yılında verecekleri beyannamelere konu 2017 yılı kazançları üzerinden hesaplanan vergilerde indirim uygulaması başlayacaktır.

Diğer taraftan, 2016 yılı kazançlarına konu gelir vergisi yahut kurumlar vergisi beyannamelerinde hesaplanan vergiler için indirim uygulanmayacaktır. Ancak 2016’da başlayıp 2017’de biten bir özel hesap döneminin yıllık beyannamesi 01.01.2018 tarihinden sonra verilecek ise bunlar da indirim uygulamasından yararlanabilecektir.

Saygılarımızla,