7456 SAYILI KANUN REHBERİ (6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun)

Hatırlanacağı üzere, 05.07.2023 Çarşamba günü TBMM’ye sevk edilen “Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi” ile deprem afetleri nedeniyle ortaya çıkan finansman ihtiyacının karşılanmasına katkı sağlanmasını teminen bir defaya mahsus olmak üzere ek motorlu taşıtlar vergisi ihdas edilmesi, kurumlar vergisi oranlarının artırılması ve bazı istisnaların kaldırılması öngörülmekteydi. (06.07.2023 tarihli, 78 Sayılı Duyurumuz)

Bu defa, 14.07.2023 tarihi itibarıyla TBMM Genel Kurulunda görüşmeleri tamamlanarak yasalaşan sözü edilen Kanun Teklifi, 15.07.2023 tarihli Resmi Gazete’de “7456 Sayılı 6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” olarak yayımlanmış ve yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

Söz konusu Kanun’da yer alan düzenlemeler, detayları itibariyle aşağıda bilgilerinize sunulmaktadır.

Vergi Kanunlarına İlişkin Olarak Yapılan Düzenlemeler

2023 Yılı İçin 1 Defaya Mahsus Olmak Üzere Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi Getirilmiştir:

Kanunun Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih itibariyle kayıt ve tescilli olan taşıtlar ile 31.12.2023 tarihine kadar ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlar, bir defaya mahsus olmak üzere, 2023 yılında tahakkuk ettirilen motorlu taşıtlar vergisi tutarı kadar ek motorlu taşıtlar vergisine tabi tutulacaktır.

Ek motorlu taşıtlar vergisi, taşıtların kayıt ve tescilinin yapıldığı yerin vergi dairesi tarafından bu Kanunun yayımı tarihinde, bu tarihten 31.12.2023 tarihine kadar ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlar için kayıt ve tescilin yapıldığı tarihte tahakkuk ettirilmiş ve tebliğ edilmiş sayılacaktır.

Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’nun 4. maddesinde yer alan (kamu kurumları, elçilikler vb. bazı kişi ve kurumlar için tatbik edilen) istisnalar ek motorlu taşıtlar vergisi bakımından da geçerli olacaktır. Ayrıca, 06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremler nedeniyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep ilan edilen yerlerde; deprem tarihi itibarıyla kayıt ve tescilli olan taşıtlar, deprem nedeniyle yıkılan veya ağır ya da orta hasarlı hale gelen binaların maliklerine ait taşıtlar, depremlerde ağır hasar görerek kullanılamaz duruma gelen taşıtlar ile deprem nedeniyle eşi veya birinci derece kan hısımlarından birini kaybeden mükelleflere ait taşıtlar da ek motorlu taşıtlar vergisinden istisna tutulmuştur.

Kanunun yayım tarihi itibariyle ilgili sicillere kayıt ve tescil edilmiş olan taşıtlara ilişkin ek motorlu taşıtlar vergisi, birinci taksiti bu Kanunun yayımlandığı ayı izleyen ay olan 2023 yılı Ağustos ayı sonuna kadar, ikinci taksiti 2023 yılının Kasım ayı sonuna kadar olmak üzere iki eşit taksitte; bu Kanunun yayımı tarihi ila 31.12.2023 tarihleri arasında ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlara ilişkin ek motorlu taşıtlar vergisi ise bu taşıtların motorlu taşıtlar vergisi ile birlikte peşin olarak ödenecektir.

Kurumlar Vergisi Oranı Kalıcı Olarak 5 Puan Artırılmıştır:

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesinde yapılan değişiklikle, kurumlar vergisi oranı (kalıcı bir şekilde) %25 olarak belirlenmiştir. Söz konusu oran; bankalar, “Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu” kapsamındaki şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin kurum kazançları için %30 olarak uygulanacaktır.

Kurumlar vergisi oranına ilişkin olarak yapılan diğer bir değişiklik ise ihracat yapan kurumlar için geçerli 1 puanlık vergi oranı indirimine ilişkindir. Buna göre, ihracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına 1 puan indirimli olarak uygulanmakta olan kurumlar vergisi oranı, 5 puan indirimli olarak uygulanacaktır.

Yukarıda belirtilen düzenlemeler, 01.10.2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere;

• Kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, 
• Özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına 

uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

İmalat kazançlarına sağlanan 1 puanlık indirimde indirim sırasına ilişkin cümle “Bu kazançların ihracata isabet eden kısmı için yedinci fıkra hükmüne göre indirimden faydalananlara bu fıkra kapsamında ayrıca indirim uygulanmaz.” şeklinde güncellenerek öncelik sırası ihracat kazançlarına verilmiştir. Yani imal ettikleri ürünleri ihraç eden firmalar öncelikle ihracat kazancını ayrıştırırlarsa bu kazanca kurumlar vergisi 5 puan indirimli uygulanacak, ancak imal edilmiş olmasına bağlı olarak 1 puanlık ilave indirim uygulanmayacaktır.

Taşınmaz Satışındaki Kurumlar Vergisi ve KDV İstisnaları Kaldırılmıştır:

Kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazların; satışından doğan kazançların %50'lik kısmı, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-(e) maddesi uyarınca kurumlar vergisinden, satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimleri ise Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu’nun 17/4-r maddesi uyarınca KDV’den istisnadır.

Yapılan değişiklik ile, kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan taşınmazların;

• Satışından doğan kazançlara yönelik %50 oranındaki kurumlar vergisi istisnası ile,
• Satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimlerine yönelik Katma Değer Vergisi istisnası

yürürlükten kaldırılmıştır. Bununla birlikte, istisnaya son veren düzenlemelerin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazlar için, yürürlük tarihinden sonra yapılacak olan satışlarda;

• KVK’nun 5/1-e maddesinde kurumlar vergisi istisnasının tatbiki için gereken şartların taşınması halinde, elde edilen kazancın %25’i kurumlar vergisinden istisna olacak,
• KDV Kanununun 17/4-r maddesinde KDV istisnasının tatbiki için gereken şartları karşılayan devir ve teslimler KDV’den istisnası tutulacaktır.

Taşınmazlar Vergisiz Kısmi Bölünme Kapsamından Çıkarılmıştır:

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19/3-(b) maddesine göre, taşınmazlar, iştirak hisseleri ile üretim ve hizmet işletmeleri belirli şartlar dahilinde kısmi bölünme işlemine konu edilebilmektedir.

Yapılan değişiklik ile; taşınmazlar, kısmi bölünme kapsamından çıkarılmıştır. Düzenleme, 01.01.2024 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir. Böylelikle başlayan/öngörülen projelerin tamamlanmasına imkan verilmesinin amaçlandığı anlaşılmaktadır.

Girişim Sermayesi Dışındaki Yatırım Fon ve Ortaklıklarından Elde Edilen Kazançlar İçin Kurumlar Vergisi İstisnası Kaldırılmıştır:

Kurumların girişim sermayesi yatırım fonları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıkları dışında kalan diğer yatırım fon ve ortaklıklarından elde ettikleri kar payları (katılma paylarının fona iadesi ile Vergi Usul Kanunu gereğince dönem sonlarında yapılan değerlemeden kaynaklanan gelirler dahil) kurumlar vergisi istisnasının kapsamından çıkarılmıştır. Bu değişiklikle kurumların, girişim sermayesi yatırım fonları dışındaki yatırım fonlarının katılma paylarının iki tam yıl aktifte kaldıktan sonra satışından doğan kazançlar için Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-e maddesi kapsamındaki istisna da uygulanamayacaktır.

Yeni uygulama, Kanun’un Resmi Gazete’de yayınlanmasından sonra alınacak olan katılma payları için geçerli olmak üzere, yayımlandığı 15.07.2023 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Özel Tüketim Vergisinin Artan Fiyatlara Adaptasyonu İçin Maktu Vergilerin Uyarlanmasına İlişkin Değişiklikler Yapılmıştır:

ÖTV Kanunu’na ekli (I) sayılı listedeki mallar için maktu vergi tutarlarının enflasyondan etkilenmemesi amacıyla (I) sayılı listede yer alan malların vergi tutarlarını artırımına ilişkin Cumhurbaşkanına verilen yetki değiştirilmiştir.

Buna göre, Cumhurbaşkanı (I) sayılı listede yer alan maktu vergi tutarlarını, her bir mal itibarıyla söz konusu listede yer alan veya yeniden belirlenmiş sayılan en yüksek vergi tutarının beş katma kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye, bu sınırlar içinde mal cinsleri, özellikleri, kullanım yerleri veya ithalatın şekline göre farklı tutarlar tespit etmeye yetkili kılınmıştır.

Ayrıca, (I) sayılı listede yer alan maktu vergi tutarları veya Cumhurbaşkanınca bunlara ilişkin belirlenen en son maktu vergi tutarları, Ocak ve Temmuz aylarında, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından ilan edilen yurt içi üretici fiyat endeksinde son altı ayda meydana gelen değişim oranında, bu değişimin ilanı gününden geçerli olmak üzere güncellenecektir.

Asgari Ücret Desteği Tutarı Artırılmıştır:

Bilindiği üzere, işverenlerin işgücü maliyetlerini düşürerek istihdamı korumalarını ve artırmalarını desteklemek amacıyla 2016 yılından 2023/Haziran dönemi sonuna kadar her yıl asgari ücret desteği sağlanmıştır.

Yapılan değişiklik ile, 2023 yılı Temmuz ila Aralık aylarında da istihdamı desteklemek için işgücü maliyetlerini azaltmak üzere, madde metninde belirtilen işverenlere, finansmanı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak şekilde, ödeyecekleri sigorta priminden mahsup edilerek günlük 16,66 Türk Lirası, aylık 500 Türk Lirası asgari ücret desteği sağlanması öngörülmüştür. Bununla birlikte, 6356 sayılı Kanun hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine ait işyerleri için prime esas günlük kazanç tutarı 647 Türk Lirası olarak dikkate alınacaktır.

Söz konusu düzenleme, 01.07.2023 tarihinden itibaren uygulanmak üzere Resmi Gazete’de yayımlandığı 15.07.2023 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Deprem Bölgesinde Bağışlanacak Konutların İnşası Dolayısıyla Yapılan Teslim ve Hizmetler, 31.12.2024 Tarihine Kadar KDV’den İstisna Tutulacaktır:

06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ile imzalanan protokol kapsamında afetzedelere bağışlanacak konutların inşası dolayısıyla kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına yapılan teslim ve hizmetler, 31.12.2024 tarihine kadar katma değer vergisinden istisna edilmiştir.

Bu kapsamda yapılan teslim ve hizmetler nedeniyle yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirilecektir. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler KDV Kanununun 32’nci maddesi hükmü uyarınca istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilecektir.

Geri Kazanım Katılım Payı Tutarlarının 2 Katına Çıkarılabilmesine İlişkin Cumhurbaşkanına Yetki Verilmiştir:

Mevcut durumda, Çevre Kanunu’nun ek 11. maddesine istinaden tahsil edilen geri kazanım katılım payı (GEKAP) yıllar itibariyle yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanmakta ve Cumhurbaşkanı’nın yeniden değerleme oranında artan tutarları yarısına kadar artırma yetkisi bulunmaktaydı.

Yapılan değişiklik ile, Çevre Kanunu’na ekli (1) sayılı listede yer alan veya yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle belirlenen tutarların iki katına kadar artırılması veya yarısına kadar indirilmesi konusunda Cumhurbaşkanına yetki verilmiştir.

“7456 sayılı 6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”un Resmi Gazete’de yayımlanan orijinal haline buradan ulaşabilirsiniz.

                                                                                                            Saygılarımızla.