Deprem Nedeniyle İlan Edilen Olağanüstü Hal Kapsamında Yargıda Alınan Tedbirlere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Yayımlanmıştır

Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde meydana gelen deprem felaketi nedeniyle söz konusu iller için mücbir sebep hali ilan edilmişti. (08.02.2023 tarihli, 19 sayılı Duyurumuz)

Bununla birlikte, 6785 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile depremden etkilenen Kahramanmaraş, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa'da 08.02.2023 Çarşamba'dan itibaren 90 gün süreyle olağanüstü hal (OHAL) ilan edilmişti.

Bu defa, 11.02.2023 tarihli (mükerrer sayılı) Resmi Gazete’de yayımlanan “Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” ile depremden etkilenen İller ile bu bölgelerde yakınları bulunan (kurtarma çalışmalarına katılan) kişiler için yargı alanına yönelik bazı tedbirler alınmıştır.

Kararname’de yer alan hususlar, detayları itibariyle aşağıda bilgilerinize sunulmaktadır.

Yargı Alanında Alınan Tedbirler

Duran Süreler

Olağanüstü hal ilan edilen illerde, yargı alanında hak kayıplarının önlenmesi amasıyla;

• Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreler, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dâhil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler; İdari Yargılama usulü Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar veya ilgililer bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim tarafından tayin edilen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumundaki süreler,
• İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler, 
• Nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerini alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemleri,

06.02.2023 (bu tarih dahil) tarihinden itibaren 06.04.2023 (bu tarih dahil) tarihine karar durdurulmuştur. 

Duran süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden 07.04.2023 gününden itibaren işlemeye başlayacaktır. 

Kararname Kapsamı Dışında Kalan Süreler

Aşağıdaki süreler, Kararname ile belirlenen duran süreler kapsamı dışındadır:

• Suç ve ceza, kabahat ve idari yaptırım ile disiplin hapsi ve tazyik hapsi için kanunlarda düzenlenen zamanaşımı süreleri.
• 5271 sayılı Kanunda düzenlenen koruma tedbirlerine ilişkin süreler.
• 6100 sayılı Kanunda düzenlenen ihtiyati tedbiri tamamlatan işlemlere ilişkin süreler.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanı seçimleri bakımından ilgili kanunlarda düzenlenen süreler.

İcra ve İflas Kanunu ile Takip Hukukuna İlişkin Diğer Kanunlar Kapsamında Alınan Tedbirler

İcra ve iflas daireleri tarafından mal ve haklara ilişkin olarak ilan edilmiş olan satış gününün dursa süresi içinde kalması halinde, bu mal veya haklar için durma süresinden sonra yeni bir talep aranmaksızın icra ve iflas dairelerince satış günü verilecektir. Bu durumda satış ilanı sadece elektronik ortamda yapılır ve ilan için ücret alınmayacaktır.

Durma süresi içinde rızaen yapılan ödemeler kabul edilecek ve taraflardan biri, diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep edebilecektir.

Konkordato mühletinin alacaklı ve borçlu bakımından sonuçları, durma süresince devam edecektir.

Durma süresince, icra ve iflas hizmetlerinin aksamaması için gerekli olan diğer tedbirler alınacaktır.

Yargı Alanında Alınan Diğer Tedbirler

Kararnamenin 2. Maddesinde yargı alanında alınan tedbirlerle ile ilgili yukarıda yer verilen hükümler, 06.02.2023 tarihi itibarıyla yerleşim yeri olağanüstü hal ilan edilen iller olan gerçek ve tüzel kişiler ile aynı tarihte bu illerde bulunan kişiler bakımından ülke genelinde uygulanacaktır.

Kararnamenin 2. Maddesinde yargı alanında alınan tedbirlerle ile ilgili yukarıda yer verilen hükümler, olağanüstü hal ilan edilen illerin barosuna 06.02.2023 tarihi itibarıyla kayıtlı avukatlar ile diğer barolara kayıtlı olup aynı tarihte bu illerde bulunan avukatlar tarafından takip edilen dava ve işlerle ilgili olarak bu avukatlar bakımından ülke genelinde uygulanacaktır.

Olağanüstü hal ilan edilmeyen illerin barosuna kayıtlı avukatların ve bürolarında çalışan kişilerin; olağanüstü hal ilan edilen illerde kan veya kayın hısımlarının bulunması veya olağanüstü hal ilan edilen illerde felakete uğrayanların kurtarılması, meydana gelen hasar ve zararın telafi edilmesi ya da ihtiyaçların karşılanması amacıyla bu illere gitmeleri halinde bu düzenleme, söz konusu avukatlar tarafından takip edilen dava ve işlerle ilgili olarak bu avukatlar bakımından 06.03.2023 (bu tarih dahil) tarihine kadar ülke genelinde uygulanacaktır.

Yerleşim yeri olağanüstü hal ilan edilmeyen iller olan kişilerin; olağanüstü hal ilan edilen illerde kan veya kayın hısımlarının bulunması veya olağanüstü hal ilan edilen illerde felakete uğrayanların kurtarılması, meydana gelen hasar ve zararın telafi edilmesi ya da ihtiyaçların karşılanması amacıyla bu illere gitmeleri halinde bu düzenleme, söz konusu kişiler bakımından 06.03.2023 (bu tarih dahil) tarihine kadar ülke genelinde uygulanacaktır.

Yerleşim yeri veya çalışma alanı depremden etkilenen illerde bulunan, 06.02.2023 tarihi itibarıyla bu illerde bulunan, olağanüstü hal ilan edilen illerde kan veya kayın hısımları bulunan, olağanüstü hal ilan edilen illerde felakete uğrayanların kurtarılması, meydana gelen hasar ve zararın telafi edilmesi ya da ihtiyaçların karşılanması amacıyla bu illere giden gerçek ve tüzel kişiler ile avukatlar, yerleşim yeri olağanüstü hal ilan edilen iller dışında kalan gerçek ve tüzel kişiler aleyhine icra ve iflas takibi, taraf ve takip işlemi ile ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemleri yapabilecektir. Bu imkandan yararlanan gerçek ve tüzel kişiler ile avukatlar, işlemi başlattığı tarihten itibaren ve işlem kapsamında yargıda duran sürelerden yararlanamayacaktır.

Durma süresince duruşmaların ve müzakerelerin ertelenmesi de dahil olmak üzere alınması gereken diğer tüm tedbirler ile buna ilişkin usul ve esaslar;

• Yargıtay ve Danıştay bakımından ilgili Başkanlar Kurulu,
• İlk derece adli ve idari yargı mercileri ile bölge adliye ve bölge idare mahkemeleri bakımından Hakimler ve Savcılar Kurulu,
• Adalet hizmetleri bakımından Adalet Bakanlığı

tarafından belirlenecektir.

Yakalama Emrinin Yerine Getirilmesi

Olağanüstü hal ilan edilen yerlerde bulunan sulh ceza hakimlikleri veya mahkemeler tarafından düzenlenen yakalama emri üzerine yakalanan kişinin en geç 24 saat içinde yetkili hakim veya mahkeme önüne çıkarılamaması ve sesli ve görüntülü iletişim sisteminin kullanılamaması durumunda, bu kişinin yakalandığı yer sulh ceza hakimi veya mahkemesi tarafından sorgusu yapılacak veya ifadesi alınacaktır.

Gözaltı Süresi ile Tutukluluğun ve Tahliye Taleplerinin İncelenmesi

Olağanüstü hal ilan edilen yerlerde olağanüstü hal süresince aşağıdaki hükümler uygulanacaktır:

• Türk Ceza Kanunu’nda yer alan hırsızlık (madde 141, 142) ve yağma (madde 148, 149) suçlarında gözaltı süresi, şüphelinin yakalama yerine en yakın hâkim veya mahkemeye gönderilmesi için zorunlu süre hariç, yakalama anından itibaren dört günü geçemeyecektir. Delillerin toplanmasındaki güçlük veya şüpheli sayısının çokluğu nedeniyle Cumhuriyet savcısı, gözaltı süresinin üç gün süreyle uzatılmasına yazılı olarak emir verebilecektir.
• Tutukluluğa itiraz, tahliye talepleri ve tutukluluğun incelenmesi dosya üzerinden
  karara bağlanabilecektir.
• Tahliye taleplerinin, tutukluluğun incelenmesiyle birlikte karara bağlanması mümkün olabilecektir.
• Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 108. maddesi uyarınca yapılan tutukluluğun incelenmesi, bir defaya mahsus olmak üzere 60 günlük süreyle resen yapılacaktır.

Yürürlük Tarihi

Söz konusu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Resmi Gazete’de yayımlandığı 11.02.2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

“Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”nin Resmi Gazete’de yayımlanan orijinal haline ulaşmak için tıklayınız.

Saygılarımızla.