Sosyal Güvenlik Kurumunca Yayınlanan Genelge İle Asgari Ücret Desteğinin 2020 Yılı Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar Belirlenmiştir

26.03.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7226 sayılı Kanun ile “5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu”na geçici 80. madde eklenerek, 2020 yılı Ocak-Aralık ayları için koşulları sağlayan işverenler için, uzun vadeli sigortalı kollarında çalışan işçilerinin toplam prim ödeme gün sayısının 2,50 TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutardaki asgari ücret desteğinin İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacağı belirtilmiş ve konuya ilişkin açıklamalarımız 27.03.2020 tarihinde yayımladığımız Rehber’de yer almıştı. 

Bu defa, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) internet sitesinde yayınlanan “21.04.2020 tarih ve 2020/10 sayılı Genelge” ile, asgari ücret desteğinin 2020 yılı uygulamasına ilişkin usul ve esaslar belirlenerek konuya ilişkin açıklamalarda bulunulmuştur. Bu kapsamda;

• Asgari ücret desteği kapsamına giren işverenler,
• 01.01.2020 tarihinden önce tescil edilmiş olan işyerlerine ilişkin iş ve işlemler,
• 2020 yılında tescil edilmiş/ edilecek olan işyerlerine ilişkin iş ve işlemler,
• Alt işvereni bulunan işyerleri ve alt işverenlerle ilgili işlemler,
• İhale makamlarınca destekten yararlanan işverenlerin hak edişlerinden yapılacak kesintilere ilişkin usul ve esaslar,
• Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla çalıştırılan sigortalılar ile konut kapıcılığı işyerlerinde çalıştırılan sigortalılar

hususları ile muvazaalı işlemleri önlenmesi, desteğe esas gün ve kazançların kapsamı ile devir, intikal ve adres değişikliklerinde asgari ücret desteğinden yararlanılması gibi tüm işverenleri bağlayan ortak konulara ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.   

Sözü edilen Genelge ile yapılan düzenlemelerin detayı aşağıda bilgilerinize sunulmaktadır.

I. KAPSAMA GİREN İŞVERENLER

5510 sayılı Kanunun geçici 80. maddesine göre söz konusu destekten;

• Anılan Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran özel sektör işyeri işverenleri ile
• 5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde sayılan kamu idarelerine ait kadro ve pozisyonlarda 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenler hariç olmak üzere diğer kamu işyeri işverenleri

yararlanacaktır. Bu bakımdan, mahiyet kodu (1) ve (3) olarak tescil edilen işyerlerinden 5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde sayılan kamu idareleri ile 5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde sayılan kamu idareleri niteliğinde olduğu halde mahiyet kodu (2) olarak tescil edilen işyeri işverenleri söz konusu destekten yararlanamayacaklardır.

Diğer taraftan, işverenler asgari ücret desteğinden başvuru şartı aranmaksızın yararlandıklarından, ilgili idarelerin (işverenlerin), 5018 sayılı Kanunun eki I sayılı cetvelde yer alan bir kuruluş olmasına karşın asgari ücret desteğinden yararlanmaları halinde;

• 5018 sayılı Kanunun (I) sayılı Ek listede yer aldıklarına dair ilgili kurumdan alınacak belge ile Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne/Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğüne başvurarak asgari ücret desteğinden yararlandırılmalarının sonlandırılmasını talep etmeleri,
• 5018 sayılı Kanunun Ek (I) sayılı cetvelde belirtilen kuruluşlar kapsamında olduklarına dair beyan ettikleri yazı ile yapılan başvuru gereğince asgari ücret desteği uygulamalarının sonlandırılması,
• Anılan Kanun uygulamasının, işveren talebine hacet bırakılmadan SGK tarafından kendiliğinden (otomatik olarak) başlatılmış olması, bu bağlamda, işverene yüklenecek bir kasıt ve kusurdan bahsedilemeyeceği dikkate alındığında, yersiz yararlanıldığı kabul edilebilecek destek tutarlarının gecikme cezasız ve gecikme zamsız tahsil edilmesi,

gerekmektedir.

II. 01.01.2020 TARİHİNDEN ÖNCE TESCİL EDİLMİŞ OLAN İŞYERLERİNE İLİŞKİN İŞ VE İŞLEMLER

A. 01.01.2020 Tarihinden Önce Tescil Edilmiş Olan İşyerlerinde Kapsama Giren Sigortalılar

Uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) tabi olan sigortalılar için verilen 1, 4, 5, 6, 13, 14, 20, 24, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 47, 51, 52, 53, 54, 55, 90, 91, 92 nolu belge türlerinden dolayı anılan madde hükümlerinden yararlanılacaktır. Dolayısıyla uzun vadeli sigorta kollarına tabi tutulmayan sigortalılar bakımından söz konusu destekten yararlanılması mümkün bulunmamaktadır. Buna karşın belge/beyanname verilmemesine rağmen uzun vadeli sigorta kollarına tabi olan 5510 sayılı Kanunun ek 9. maddesinin birinci fıkrası kapsamındaki sigortalıları çalıştıran işverenler de anılan destekten yararlanacaktır.

Öte yandan uygulama, işsizlik sigortası primleri hariç yapılacağından, işsizlik sigortasına ait sigortalı ve işveren primleri bu destek kapsamında karşılanmayacaktır.

B. Destekten Yararlanılacak Prim Ödeme Gün Sayısının Hesaplanması

2019 yılının esas alınacak ilgili ayında yasal süresinde veya yasal süresi dışında verilen veya re’sen düzenlenen asıl, ek belgelerin/beyannamelerin toplamından iptal nitelikteki belgelerdeki/beyannamelerdeki gün sayısı düşülerek toplam prim ödeme gün sayısı hesaplanacaktır. Bu nedenle elde işlem yapmayı gerektirecek rapor, mahkeme kararları vs. varsa işlemlerinin bir an önce yapılması gerekmektedir.

Her durumda özel veya kamu sektörü ayrımı yapılmaksızın 02.03.2020 tarihinden sonra işleme alınacak olan 2019 yılının ilgili ayına ilişkin asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki (Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102. maddesinde belirtilen ve yasal süresinde verildiği kabul edilen belgelerden/beyannamelerden kaynaklanan asıl veya ek belgeler dahil) gün sayısı ile prime esas kazanç tutarı dikkate alınmayacaktır.

• 2019 yılının aynı ayında uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerinden bildirilen ve günlük sigorta primine esas kazanç tutarı 128 TL’nin altında olan sigortalıların toplam prim ödeme gün sayıları esas alınacaktır. Buna karşın;
  • 2019 yılından önce Kanun kapsamına alınmış ancak 2019 yılında sigortalı çalıştırmamış veya 2019 yılının en son bildirim yapılan ayını takip eden aydan 2019 yılı sonuna kadar hiç bildirim yapılmayan işyerleri hakkında Kanunun birinci fıkrasının (b) bendi hükümleri uygulanacağından, bu gibi işyerleri bakımından uygulama işbu Genelgenin “3- 2020 Yılında Tescil Edilmiş/ Edilecek Olan İşyerlerine İlişkin İş ve İşlemler” bölümündeki usullere göre yürütülecektir.
  • 2019 yılının aynı ve müteakip aylarında bildirimde bulunulmamış veya bildirimde bulunulmuş olmasına rağmen;
    • (0) gün (0) kazanç bildirilmiş olması halinde ve/veya
    • Yapılan bildirimlerin uzun vadeli sigorta kollarına ilişkin belge türleri dışında yapılmış olması halinde,

bu ayı takip eden ilk bildirim yapılmış ayın aylık prim ve hizmet belgesindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki bildirimleri esas alınacaktır. Takip eden ay/aylarda da bildirim yapılmamış olması halinde bildirim yapılmayan dönemler hakkında ilk defa 2020 yılında tescil edilmiş işyeri gibi işlem yapılacaktır.

• 2019 yılının aynı ayında uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerinden ve günlük prime esas kazancı 128 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayılarını geçmemek üzere cari ayda uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerinden bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayıları esas alınacaktır.
• 2020 yılının destekten yararlanılacak ilgili ayında yasal süresi içinde daha önce SGK’ya verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi için iptal nitelikte belge/beyanname verilmesi halinde destekten yararlanılacak tutar yeniden hesaplanacaktır.
• 3213 sayılı Maden Kanununun Ek 9. maddesi uyarınca ücretleri asgari ücretin iki katından az olamayacağı hükme bağlanan “Linyit” ve “Taşkömürü” çıkarılan işyerlerinde yer altında çalışan sigortalılar bakımından destekten yararlanılacak prim ödeme gün sayısı hesaplanırken 2019 yılının aynı ayında 0510, 0520 işkolu kodlarından ve 4, 5, 35, 36 ve 55 nolu belge türlerinden bildirilen sigortalılardan prime esas günlük kazancı 341 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayıları ile bu sayıya % 50 ilave edilmek suretiyle bulunan prim ödeme gün sayısının toplamını geçmemek üzere cari ayda bildirilen prim ödeme gün sayısı esas alınacaktır. Prim ödeme gün sayılarına yapılacak %50 ilave hesaplamasında prim ödeme gün sayısının küsuratlı çıkması halinde, küsuratlı kısım dikkate alınmayacaktır.
• 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerlerinde çalışan sigortalılar bakımından destekten yararlanılacak prim ödeme gün sayısı hesaplanırken, 2019 yılının aynı ayında bildirilen sigortalılardan prime esas günlük kazancı 256 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayılarını geçmemek üzere cari ayda bildirilen prim ödeme gün sayısı esas alınacaktır. Buna göre, 6356 sayılı Kanun kapsamında toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerlerinden, 01.01.2020 ila 31.12.2020 tarihi arasındaki dönemlere ilişkin toplu iş sözleşmesi bulunan işyerlerinin 2019 yılı için sağlanacak olan destek tutarına esas günlük kazanç tutarının 256 TL olarak dikkate alınabilmesi amacıyla bu durumdaki işyerlerine ilişkin listeler sisteme tanımlanmıştır. Diğer taraftan, 01.01.2020 ila 31.12.2020 tarihi arasındaki dönemlere ilişkin toplu iş sözleşmesi imzalamasına rağmen söz konusu uygulamadan faydalanamadığını beyan eden işverenlerimizin Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından alınan listelerde gerekli güncelleme/ekleme işlemlerinin yapılabilmesi amacıyla Bakanlık bünyesindeki Çalışma Genel Müdürlüğüne müracaat etmeleri gerekmektedir.
• Asgari ücret desteğiyle sağlanacak indirim tutarı, ilgili ayda verilecek aylık prim ve hizmet belgesindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki prim ödeme gün sayısının 2,50 TL rakamı ile çarpımı suretiyle hesaplanacak ve takip eden ay/aylardan doğan sigorta prim borçlarına mahsup edilecektir.

C. Destekten Yararlanmaya İlişkin Usul ve Esaslar

1. Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin veya Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinin Yasal Süresinde Verilmesi

Destekten yararlanılabilmesi için, işverenler 2020 yılına ait aylık prim ve hizmet belgesini/muhtasar ve prim hizmet beyannamesini yasal süresi içinde vereceklerdir. Buna göre yasal süresi içinde verilen asıl ve ek belgelerdeki/beyannamelerdeki toplam gün sayısından yine yasal süresinde verilen iptal belgelerdeki/beyannamelerdeki gün sayısı düşülerek yararlanılabilecek prim ödeme gün sayısı hesaplanacaktır.

• 2020 yılına ilişkin olmak üzere yasal süresi dışında verilen ve gün sayısını arttıracak mahiyetteki ek aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki kayıtlı sigortalılar için bildirilen prim ödeme gün sayıları destekten yararlanılacak günün hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır. Buna karşılık yasal süresi dışında verilen ve gün sayısını azaltacak mahiyetteki (iptal niteliğindeki) aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki kayıtlı sigortalılar için bildirilen prim ödeme gün sayıları destekten yararlanılacak günün hesaplamasında dikkate alınacaktır.
• Aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde verilmemesi halinde belgelerin/beyannamelerin yasal süresinde verilmediği aylar için destekten yararlanılamayacaktır.

2. İşverenin, SGK’ya Prim, İdari Para Cezası İle Bunlara İlişkin Gecikme Cezası Ve Gecikme Zammı Borcunun Bulunması Hali

2020 yılı öncesi tescil edilmiş olan işyerleri için uygulanacak olan asgari ücret desteğinde işverenler SGK’ya vadesi geçmiş borcu olsa dahi destekten yararlanılabileceği gibi, aylık prim ve hizmet belgesinden/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden kaynaklanan prim borçlarının ödenmiş olma şartı da bulunmamaktadır.

3. 2020 Yılı Ocak ila Aralık Ayları/Dönemleri İçin Sigorta Primine Esas Kazancın Eksik Bildirilmiş veya Hiç Bildirilmemiş Olması

2020 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemleri için sigorta primine esas kazancın eksik bildirildiğinin veya hiç bildirilmediğinin denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde veya mahkeme kararları neticesinde ya da kamu kurum ve kuruluşlardan alınan yazılardan anlaşılması halinde, 2020 Ocak ila 2020 Aralık ayları/dönemleri için destekten yararlanamayacağı gibi yararlanılmış olması halinde, yararlandırılan tutarlar gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte geri alınacaktır.

4. 2020/Ocak ila 2020/Aralık Aylarında/Dönemlerinde Bildirilen Sigortalı Sayısının 2019 yılı Ocak ila Kasım Ayında/Döneminde En Az Bildirim Yapılan Aydaki/Dönemdeki Sigortalı Sayısından Az Olmaması

Destekten yararlanılacak ayda/dönemde aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından bildirilen sigortalıların sayısının, 2019 yılı Ocak ila Kasım ayı/döneminde aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısının altında olması halinde, en az sigortalı sayısının altında bildirim yapılan ayda/aylarda destekten yararlanılamayacaktır.

Buna göre, destekten yararlanılacak aydaki/dönemdeki sigortalı sayısı ile en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısının tespitinde;

• Gün bildirimi yapılmayan (0 gün bildirilmiş) sigortalılar (destekten yararlanılacak ayda/dönemde eksik gün nedeni 18-Kısa Çalışma Ödeneği, 21-Diğer Ücretsiz İzin, 27-Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Nedenler, 28-Pandemi Ücretsiz İzin, 29- Pandemi Ücretsiz İzin ve Diğer olarak seçilen sigortalılar hariç) ile uzun vadeli sigorta kollarından bildirimi yapılmayanlar dikkate alınmayacaktır. Dolayısıyla, 2, 7, 12, 19, 21, 22, 23, 25, 39, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 48, 49 ve 50 no.lu belge türleri ile yapılan bildirimler dikkate alınmayacaktır.
• Her bir ayda çalışan sigortalı sayısı, ilgili dönemlerde SGK’ya verilmiş asıl ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalı sayısından, iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalı sayısı düşülmek suretiyle tespit edilecektir.
• Bir sigortalının işten ayrılmasını müteakip aynı ay içinde ayrıldığı işyerinde tekrar işe başlamış olması halinde, bu sigortalı için ilgili aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde iki ayrı kayıt yer almakla birlikte, sigortalı sayısının tespitinde bu nitelikteki kayıtlardan mükerrer olanlar dikkate alınmayacaktır.
• Aylık prim ve hizmet belgelerinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde, bir sigortalının birden fazla belge türü/kanun türü ile bildirilmiş olması halinde, bu sigortalı için ilgili dönemde iki ayrı kayıt yer almakla birlikte, sigortalı sayısının tespitinde bu nitelikteki kayıtlardan mükerrer olanlar dikkate alınmayacaktır.
• Ay içinde işe giren veya işten çıkan sigortalılar da hesaplamaya dahil edilecektir.

III. 2020 YILINDA TESCİL EDİLMİŞ/ EDİLECEK OLAN İŞYERLERİNE İLİŞKİN İŞ VE İŞLEMLER

A. Kapsama Giren Sigortalılar

Uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) tabi olan sigortalılar için verilen 1, 4, 5, 6, 13, 14, 20, 24, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 47, 51,52,53,54, 55, 90, 91, 92 nolu belge türlerinden dolayı anılan madde hükümlerinden yararlanılacaktır. Dolayısıyla uzun vadeli sigorta kollarına tabi tutulmayan sigortalılar bakımından söz konusu destekten yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.

B. Destekten Yararlanılacak Prim Ödeme Gün Sayısının Hesaplanması

2020 yılının esas alınacak ilgili ayında, yasal süresinde verilen veya re’sen düzenlenen asıl, ek belgelerin/beyannamelerin toplamından iptal nitelikteki belgelerdeki gün sayısı düşülerek toplam prim ödeme gün sayısı hesaplanacaktır. Bu nedenle elde işlem yapmayı gerektirecek rapor, mahkeme kararları vs. varsa işlemlerinin bir an önce yapılması gerekmektedir.

Her durumda özel veya kamu sektörü ayrımı yapılmaksızın 01.03.2021 tarihinden sonra işleme alınacak olan 2020 yılının ilgili ayına ilişkin asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki (Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102. maddesinde belirtilen ve yasal süresinde verildiği kabul edilen belgelerden kaynaklanan asıl veya ek belgeler dahil) gün sayısı ile prime esas kazanç tutarı dikkate alınmayacaktır.

2020 yılında tescil edilmiş veya edilecek olan işyerleri bakımından bir önceki yılın baz alınacak aynı ayında işyeri kanun kapsamında olmadığından veya 2019 yılı öncesi tescil edilmiş olup 2019 yılında hiç bildirim yapılmayan işyerleri için uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerinden bildirilen tüm sigortalıların prim ödeme gün sayıları esas alınacaktır. Dolayısıyla, 2020 yılında tescil edilen işyerlerinde 128 TL (0510 ve 0520 işkolu kodlu ve 4, 5, 35, 36 ve 55 nolu belge türleri işyerlerinde yer altında çalıştırılan sigortalılar için 341 TL), 6356 sayılı Kanun uyarınca toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 256 TL ve altında günlük sigorta primine esas kazanç bildirilmiş olunması şartı aranmadan prime esas kazanç alt sınırı ve üst sınırları arasında bildirilen tüm sigortalıların prim ödeme gün sayıları hesaplamada esas alınacaktır.

• Destekle sağlanacak indirim tutarı ise ilgili ayda verilecek aylık prim ve hizmet belgesindeki veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki prim ödeme gün sayısının 2,50 TL rakamı ile çarpımı suretiyle hesaplanacaktır.
• İlgili ay için verilecek aylık prim ve hizmet belgesindeki veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki prim ödeme gün sayısının 2,50 TL rakamı ile çarpımı suretiyle hesaplanan destek tutarı, takip eden ay/aylardan doğan sigorta prim borçlarına mahsup edilecektir.

C. Destekten Yararlanmaya İlişkin Usul ve Esaslar

1. Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin veya Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinin Yasal Süresinde Verilmesi

Destekten yararlanılabilmesi için 2020 yılına ait aylık prim ve hizmet belgelerinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresinde verilmesi gerekmektedir. Buna göre yasal süresi içinde verilen asıl ve ek belgelerdeki/beyannamelerdeki toplam gün sayısından yine yasal süresinde verilen iptal belgelerindeki/beyannamelerindeki gün sayısı düşülerek yararlanılabilecek prim ödeme gün sayısı hesaplanacaktır.

• Yasal süresi dışında verilen ve gün sayısını arttıracak mahiyetteki ek aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki kayıtlı sigortalılar için bildirilen prim ödeme gün sayıları destekten yararlanılacak günün hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır. Buna karşılık yasal süresi dışında verilen ve gün sayısını azaltacak mahiyetteki aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki kayıtlı sigortalılar için bildirilen prim ödeme gün sayıları destekten yararlanılacak günün hesaplamasında dikkate alınacaktır.
• Aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde verilmemesi halinde belgelerin/beyannamelerin yasal süresinde verilmediği aylar/dönemler için destekten yararlanılamayacaktır.

2. Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinden veya Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinden Kaynaklanan Sigorta Primlerinin Yasal Süresinde Ödenmesi

2020 yılında tescil edilmiş/edilecek olan işyerleri ile 2019 yılından önce Kanun kapsamına alınmış ancak 2019 yılında sigortalı çalıştırmamış veya 2019 yılının en son bildirim yapılan ayından 2019 yılı sonuna kadar hiç bildirim yapılmayan işyerleri (2019 yılının en son bildirim yapılan ayından sonraki döneme karşılık gelen 2020 yılındaki dönemler) için söz konusu destekten yararlanılması bakımından aylık prim ve hizmet belgelerinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresi içinde verilmesinin yanı sıra tahakkuk edecek olan sigorta primlerinin de yasal süresi içinde ödenmesi gerekmektedir.

Dolayısıyla 2020 yılına ilişkin olduğu ayı/dönemi takip eden ayda ödenmesi gereken son tarihe kadar sigorta primlerinin ödenmemiş olması halinde destekten yararlanılması mümkün olmayacaktır.

3. Destekten Yararlanılabilmesi İçin SGK’ya Vadesi Geçmiş Borcun Bulunmaması veya Söz Konusu Borcun 6183 Sayılı Kanunun 48. Maddesine Göre Taksitlendirmiş Olması

Destekten yararlanılabilmesi için 2020 yılında SGK’ya vadesi geçmiş borcun bulunmaması veya söz konusu borcun 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine göre taksitlendirilmiş olması gerekmektedir.

Bu bakımdan, SGK’ya vadesi geçmiş borcu bulunan işverenler, borç ödenmediği sürece veya 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine göre taksitlendirilmediği sürece destekten faydalanamayacaktır.

Diğer taraftan, SGK’ya vadesi geçmiş borcu bulunan işverenin söz konusu borcu ödemesi veya 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine göre taksitlendirmesi halinde, borcun ödendiği veya 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine göre taksitlendirmenin yapıldığı tarih itibariyle yasal verilme süresi geçmemiş ilk aylık prim ve hizmet belgesinden/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden başlamak üzere diğer koşulların sağlanması kaydıyla destekten yararlanması mümkün olacaktır.

4. 2020 Yılı Ocak ila Aralık Ayları/Dönemleri İçin Çalıştırdığı Kişileri Sigortalı Olarak Bildirmemesi veya Bildirdiği Sigortalıları Fiilen Çalıştırmaması

Denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde veya mahkeme kararları neticesinde ya da kamu kurum ve kuruluşlardan alınan yazılardan 2020 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemleri için çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği ya da prime esas kazancını eksik bildirdiği veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işverenlerin destekten yararlanması mümkün bulunmamaktadır.

Dolayısıyla, denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde veya mahkeme kararları neticesinde ya da resmi kurum ve kuruluşlardan alınan yazılardan çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği yada prime esas kazancını eksik bildirdiği veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işverenler 2020 Ocak (Daha sonra tescil edilmiş ise tescil ayı) ila 2020 Aralık ayları/dönemleri için destekten yararlanamayacağı gibi 2020 yılı Ocak ila Aralık aylarında/dönemlerinde yararlanılmış destek tutarı olması halinde ise yararlandırılan tutarlar gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte geri alınacaktır.

IV. SİGORTA PRİMLERİNİN İŞVEREN VE SİGORTALI HİSSELERİNİN TAMAMININ DEVLET TARAFINDAN KARŞILANDIĞI DURUMLARDA VERİLECEK DESTEK TUTARI

Sigorta primlerinin işveren ve sigortalı hisselerinin tamamının devlet tarafından karşılandığı teşvikler kapsamında sigortalı istihdam ediliyor olması halinde, işverenlerin bu kapsamdaki sigortalıları için ödeyeceği sigorta primlerinin tutarının İşsizlik Sigortası Fonunca karşılanacak tutardan az olduğu durumlarda, sadece işverenin ödeyeceği tutar kadar asgari ücret desteğinden yararlanılabilecektir.

A. 01.01.2020 Tarihinden Önce Tescil Edilmiş Olan İşyerlerinde Yapılacak İşlemler

2019 yılının aynı ayında uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerinde kayıtlı sigortalılardan günlük prime esas kazancı 128 TL ve altında, 0510, 0520 işkolu kodu ve 4,5,35,36 ve 55 nolu belge türleri verilen işyerleri bakımından günlük prime esas kazancı 341 TL ve altında veya 6356 sayılı Kanun uyarınca toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 256 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayılarını geçmemek üzere, cari ayda gönderilen uzun vadeli sigorta kollarını içeren aylık prim ve hizmet belgelerinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalılar için bildirilen toplam prim ödeme gün sayıları ile karşılaştırılmak suretiyle bulunacak prim ödeme gün sayısının 2,50 rakamı ile çarpılması suretiyle destekten yararlanılacak tutar bulunacaktır.

B. 01.01.2020 Tarihi ve Sonrasında Tescil Edilmiş Olan İşyerlerinde Yapılacak İşlemler

2020 yılında tescil edilmiş veya edilecek olan işyerleri bakımından uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerinden ve sigorta primlerinin işveren ve sigortalı hisselerinin tamamının devlet tarafından karşılandığı teşvikler kapsamındaki kanun türü seçilerek gönderilen aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki kayıtlı sigortalıların toplam prim ödeme gün sayıları birlikte değerlendirilmek suretiyle destekten yararlanılmaya ilişkin bulunacak gün sayısının 2,50 rakamı ile çarpılması suretiyle destekten yararlanılacak tutar bulunacaktır.

V. ALT İŞVERENİ BULUNAN İŞYERLERİ VE ALT İŞVERENLERLE İLGİLİ İŞLEMLER

5510 sayılı Kanun uyarınca alt işverenler için müstakil işyeri dosyası tescil edilmediğinden ve alt işverenler sosyal sigorta yükümlülüklerini asıl işverene ait işyeri dosyası üzerinden yerine getirdiklerinden, alt işvereni olan işyeri dosyalarında alt işverenlerin kendi çalıştırmış oldukları sigortalılarının asgari ücret desteğinden yararlanmaları için alt işverenlerin 7226 sayılı Kanunun uygulanacağı 01.01.2020-31.12.2020 döneminde faaliyetine devam ediyor veya faaliyete yeni başlayacak olması gerekmektedir.

Bu bakımdan, alt işverenler için uygulanacak olan asgari ücret desteğinin, alt işverenlerin kendilerine ait alt işverenlik tescillerinin;

• 01.01.2020 tarihinden önce yapılmış olması ve 2020 yılında da faaliyetine devam ediyor olması halinde işbu Duyurunun II numaralı bölümünde açıklanan usul ve esaslar,
• 01.01.2020 tarihinden sonra yapılmış/yapılacak olması halinde ise işbu Duyurunun “2020 Yılında Tescil Edilmiş/ Edilecek Olan İşyerlerine İlişkin İş ve İşlemler” başlığında belirtilen usul ve esaslar

dikkate alınarak her bir alt işveren için ayrı ayrı uygulanacaktır.

Bu kapsamda, asgari ücret desteğinin hesaplanmasında, prim ödeme gün sayısının, toplam sigortalı sayısının, 2019 yılındaki uzun vadeli sigorta kollarından bildirilen en az bildirim yapılan aydaki sigortalı sayısının ve prime esas kazançların hesabı konusundaki işbu genelgede belirtilen hususlar, asıl işveren ve her bir alt işveren yönüyle ayrı ayrı değerlendirilecektir.

VI. İHALE MAKAMLARINCA DESTEKTEN YARARLANAN İŞVERENLERİN HAKEDİŞLERİNDEN YAPILACAK KESİNTİLERE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR

5510 sayılı Kanunun geçici 80. maddesinde “4734 sayılı Kanunun 2. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için birinci fıkra uyarınca İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak tutarlar bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesilir.” hükmü yer almaktadır.

Bu bakımdan, geçici 80. madde kapsamında destekten yararlanan işverenlerin yararlandıkları destek tutarlarının ihale makamlarınca hak edişlerinden kesilebilmesi için, söz konusu destek kapsamında yararlanılan tutar “İdarelerce e-borç sorgulama” ekranından görüntülenerek kesinti yapılacaktır.

VII. EV HİZMETLERİNDE 10 GÜN VE DAHA FAZLA ÇALIŞTIRILAN SİGORTALILAR İLE KONUT KAPICILIĞI İŞYERLERİNDE ÇALIŞTIRILAN SİGORTALILAR

01.01.2020 tarihinden önce 5510 sayılı Kanunun ek 9. maddesinin birinci fıkrasına göre ev hizmetlerinde ay içinde 10 gün ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenler geçici 80. maddesi uygulamasından yararlanmasında 2019 yılında beyan edilen prime esas günlük kazanç tutarının 128,00 TL ve altında olması koşuluyla destekten yararlandırılacaklardır.

İlk defa 01.01.2020 ve sonrasında ev hizmetlerinde ay içinde 10 gün ve üzerinde sigortalı çalıştırması nedeniyle ek 9. madde kapsamında müracaat eden işverenler hakkında vadesi geçmiş borcun bulunmaması ve cari ay prim borçlarının ödenme zorunluluğu bulunduğundan, işbu Duyurunun “2020 Yılında Tescil Edilmiş/ Edilecek Olan İşyerlerine İlişkin İş ve İşlemler” başlığında belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde destekten yararlanılacaktır.

Diğer taraftan, 5510 sayılı Kanunun ek 9. maddesinin birinci fıkrasına göre konut kapıcılığı işyerlerinde çalıştırılan sigortalılar için kolay işverenlik uygulamasına 01.03.2019 tarihinden itibaren başlandığından, bu kapsamdaki sigortalıları çalıştıran işverenlerin geçici 80. maddesi uygulamasından yararlanmasında;

• 01.03.2019 tarihinden itibaren ilk defa ek 9. maddesinin birinci fıkrasına göre konut kapıcılığı işyerlerinde çalıştırılan sigortalılar için kolay işverenlik uygulamasına geçen ve 2020 yılında da bu kapsamda sigortalı çalıştırmaya devam edenler hakkında, 2019 yılında aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi alınmadığından, bir önceki yılın aynı ayında aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi verilmiş olup olmadığına bakılmayacak, konut kapıcığında kolay işverenlik 01.03.2019 tarihinde yürürlüğe girdiğinden 2019 yılı Mart ve sonraki aylarda yapılan müracaatlarda beyan edilen prime esas günlük kazanç tutarının 128,00 TL ve altında olması koşuluyla destekten yararlandırılacaklardır.
• 01.03.2019 tarihinden önce konut kapıcılığı işyerinde çalıştırdığı sigortalı için aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi veren işverenin, 01.03.2019 tarihinden itibaren kolay işverenlik uygulamasına geçmesi halinde 2020 yılı Ocak, Şubat aylarında destek unsurlarından yararlandırılmasında 2019 yılında aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi verilen ilgili aylara bakılarak destekten yararlandırılmasına karar verilecektir.
• İlk defa 01.01.2020 ve sonrasında konut kapıcığında kolay işverenlik uygulamasına geçen işverenler hakkında vadesi geçmiş borcun bulunmaması ve cari ay prim borçlarının ödenme zorunluluğu bulunduğundan işbu Duyurunun “2020 Yılında Tescil Edilmiş/ Edilecek Olan İşyerlerine İlişkin İş Ve İşlemler” başlığında belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde destekten yararlanılacaktır.

VIII. ORTAK HÜKÜMLER

A. Muvazaalı İşlemlerin Önlenmesi

Asgari ücret desteğinden yararlanmak amacıyla, mevcut bir işyerinin kapatılarak değişik bir ad veya unvan ya da iş birimi olarak faaliyete geçirildiğinin anlaşılması halinde, bu nitelikteki işyeri işverenleri asgari ücret desteğinden yararlandırılmayacak, yararlanılmış olması halinde yararlandırılan tutarlar gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil olunacaktır.

B. Desteğe Esas Gün ve Kazançların Kapsamı

2019 ve 2020 yılının esas alınacak ilgili aylarında/dönemlerinde, prime esas kazanç miktarında ve prim ödeme gün sayısında değişikliğe neden olacak şekilde SGK’nın denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelere veya mahkeme ilamına istinaden, çalıştırdıkları sigortalıları SGK’ya bildirmediği, prim ödeme gün sayısını ya da prime esas kazanç tutarını eksik bildirildiğinin veya SGK’ya bildirilen sigortalıların fiilen çalışmadığının;

• Yapılan kontrol ve denetimler sonucunda tespit edilmesi halinde, tutanak tarihinin,
• Bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde, söz konusu yazıların SGK’ya intikal tarihinin,
• Mahkeme ilamı ile karar verilmesi halinde, mahkemenin kesinleşmiş karar tarihinin,

2019 yılı için özel ve kamu sektörü işyeri ayrımı yapılmaksızın 02.03.2020 tarihinden, 2020 yılı için 01.03.2021 tarihlerinden önce olmasına rağmen aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin (Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102. maddesinde belirtilen ve yasal süresinde verildiği kabul edilen belgelerden kaynaklanan asıl veya ek belgeler dahil) SGK tarafından işleme alınma tarihlerinin 2019 yılı için 02.03.2020, 2020 yılı için 01.03.2021 tarihinden sonra olması halinde prim belgelerindeki/beyannamelerindeki gün ve kazançlar dikkate alınmayacaktır.

C. Devir, İntikal ve Adres Değişikliklerinde Asgari Ücret Desteğinden Yararlanılması

İşyerlerinin devredilmesi veya intikal etmesi durumunda işyerini devralan veya işyeri intikal eden işverenler adına yeni bir dosya açılmayıp mevcut işyeri dosyası üzerinden işyeri bildirgesi alınmak suretiyle işlemler yürütüldüğünden asgari ücret desteği uygulamasında, devredilen veya intikal eden işyerleri bakımından işveren değişikliği üzerinde durulmaksızın işyeri bazında işlemlerin yapılması gerekmektedir.

Öte yandan adres değişikliği nedeniyle gerek aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine ve gerekse bir ilden başka bir ile nakledilen işyerleri bakımından yeni işyeri dosyası tescil edildiğinden, adres değişikliği nedeniyle yeni tescil edilen işyerleri için işyerinin asgari ücret desteğinden nakledilen eski işyeri koşullarına göre yararlanması gerektiğinden, işyeri tescili aşamasında sigorta primleri teşvik uygulamasında olduğu gibi “adres değişikliği” seçeneği işaretlenmek suretiyle destekten yararlanılacaktır.

D. Asgari Ücret Desteğinin Sigorta Prim Borçlarına Mahsup Edilmesi

İşbu Duyuru konusu olan Genelgede belirlenen usul ve esaslara göre bulunacak asgari ücret desteğiyle sağlanacak indirim tutarı, ilgili ayı takip eden ay/aylardan doğan sigorta prim borçlarına mahsup edilecektir. İşverenin 01.03.2021 tarihine kadar destekten yararlandığı işyerinden kaynaklı mahsup edilecek prim borcunun olmaması dolayısıyla alacaklı olması durumunda alacaklı olduğu tutar, işverenin SGK’ya olan diğer borçlarına (idari para cezası dahil) mahsup edilecektir. Mahsup edilecek başka borcunun olmaması durumunda, 5510 sayılı Kanunun 88. maddesinin onaltıncı fıkrası hükümleri dikkate alınacaktır.

E. Tereddüt Edilen Hususlarla İlgili Başvuru Yapılması Gereken Kurum

Aşağıda belirtilen hususlarda müracaat edilmesi gereken Kurum belirtildiği üzeredir.

• Kurum ve kuruluşların (işyerlerinin) 5018 sayılı Kanunun eki I sayılı cetvele (genel bütçe kapsamındaki kuruluşlar içine) girip girmediği konusunda yetkili mercii Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü,
• İhale makamlarının destek tutarına ilişkin hakedişlerden yaptıkları kesintilerin İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılıp aktarılmayacağı, aktarılacaksa her ay mı yoksa yıl sonunda mı İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılacağı gibi hususlardaki sorularına ilişkin başvuru mercii Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü,
• İhaleyi yapan kuruluşların 4734 sayılı Kanunun 2. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler kapsamına girip girmedikleri, yapmış oldukları ihalelerin 6661 sayılı Kanunda belirtilen “sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü hizmet alımı” kapsamına girip girmedikleri gibi hususlardaki sorularına ilişkin başvuru mercii ise Kamu İhale Kurumu’dur.

F. 4447 sayılı Kanunun geçici 17, 19 ve 20. Maddesinde Öngörülen Teşviklerden Yararlanılması Durumunda Asgari Ücret Desteğinin Hesaplanması

09.02.2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 687 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 3. maddesi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa geçici 17. madde eklenerek işverenlere destek sağlanmış bulunmaktadır. Söz konusu geçici maddede, “Bu maddeyle düzenlenen destek unsurundan yararlanmakta olan işverenler; aynı sigortalı için aynı dönemde diğer sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanamaz.” hükmü yer almaktadır.

Yine, 4447 sayılı Kanuna 7103 sayılı Kanunla eklenen geçici 19. maddede, “Bu maddeyle düzenlenen destek unsurundan yararlanmakta olan işverenler; aynı sigortalı için aynı dönemde diğer sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanamaz.” ve 20. maddede; “Bu madde kapsamındaki destekten yararlanılan ayda aynı sigortalı için diğer sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanılamaz” hükümleri yer almaktadır.

Bu bağlamda, 4447 sayılı Kanunun geçici 17, 19 ve 20. maddesinde öngörülen teşviklerden yararlanan sigortalılar için söz konusu teşviklerden yararlanılan aylarda asgari ücret desteğinden faydalanılamayacaktır. Ancak, 01.01.2020 tarihinden önce tescil edilmiş işyerleri bakımından 2019 yılının aynı ayında geçici 17, 19 ve 20. maddesinde öngörülen teşviklerden bildirilen sigortalılar bulunması halinde söz konusu sigortalılar asgari ücret desteğine esas gün sayısının hesabında dikkate alınacaktır.

G. Asgari Ücret Desteğinden Yararlanmak İçin Başvuru Şartı

7226 sayılı Kanun'un 29. maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 80. maddesinde öngörülen asgari ücret desteğinden yararlanmak için işverenlerin başvuru şartı aranmayacak olup işbu Duyuru konusu genelgede belirtilen şartları taşıyan işverenler Kanun hükümlerinden yararlanacaktır.

IX. YARARLANILAN DESTEK TUTARLARININ TÜRKİYE İŞ KURUMUNDAN TAHSİLİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR

İşverenlerin yararlanmış olduğu destek tutarlarının Türkiye İş Kurumundan tahsiline ilişkin usul ve esaslar Strateji Geliştirme Başkanlığınca yerine getirilecektir. Asgari ücret destek tutarının Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından toplanan işsizlik sigortası prim gelirinden fazla olması durumunda, İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak olan tutar mahsuplaşma işleminin yapıldığı tarihten 1 (bir) iş günü sonra Sosyal Güvenlik Kurumu hesaplarına aktarılacak olup ayrıca İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak olan tutar aktarım yapılacak tarihten en az 5 (beş) iş günü öncesinden Türkiye İş Kurumuna yazı ile bildirilecektir.

Saygılarımızla.