Akaryakıt Sektöründe Kullanılacak Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlarla İlgili Esasları Düzenleyen 527 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Yayımlanmıştır

Bilindiği üzere, 30.11.2003 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 58 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğ ile taşıtlara perakende olarak (LPG, doğalgaz ve benzerleri de dahil) akaryakıt satışı yapan (akaryakıt istasyonu işletmeciliği faaliyetinde bulunan) birinci ve ikinci sınıf tacirlere, işletmelerindeki akaryakıt pompalarını ödeme kaydedici cihazlara bağlama mecburiyeti getirilmişti.

Bu defa, 24.03.2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “527 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Tebliği” ile;

• Mevcut düzenlemelere göre akaryakıt istasyonlarında araçlara yakıt veren pompa ünitelerine bağlanma zorunluluğu bulunan ödeme kaydedici cihazların (EN Pompa ÖKC), elektronik ortamda anlık veri aktarımı yapabilen “Yeni Nesil Akaryakıt Pompa Ödeme Kaydedici Cihazlar (YN Pompa ÖKC)” haline dönüştürülmesi,
• Akaryakıt istasyonu işletmecilerinin akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihazlardan gerçekleştirilen satışlara (LPG, doğalgaz, elektrik ve benzerleri de dahil) ait mali bilgileri elektronik ortamda bildirim zorunluluğu,
• YN Pompa ÖKC bilgilerinin (üretim, aktivasyon, hurdaya ayırma, devir, bakım ve benzeri işlemlere ait) takip edilmesi, bu cihazların üreteceği fiş veya rapor bilgilerinin GİB tarafından belirlenen teknik standartlara uygun olarak gizlilik ve güvenliği sağlanarak toplanması, saklanması, işlenmesi, anlık ve/veya periyodik olarak Bilgi İletişim Merkezine (BİM)iletilmesi, mükellefler ve ÖKC üreticilerine sunulması ve raporlanması hizmetlerini gerçekleştirmek üzere GİB tarafından “Akaryakıt Pompa Ödeme Kaydedici Cihazlar Terminal Servis Merkezleri”nin yetkilendirilmesi ve çalışmaları

konularına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.

Söz konusu Tebliğ ile yapılan düzenlemeler özetle aşağıdaki gibidir.

YN Pompa ÖKC’lerin Onayı ve Teknik Özellikleri

ÖKC üreticileri tarafından akaryakıt istasyonlarında pompa ünitelerine bağlanarak kullanılmak üzere 24.03.2021 tarihinden itibaren yapılacak yeni marka ve model onay başvuruları, bu Tebliğde ve ynokc.gib.gov.tr adresinde yayımlanacak ilgili teknik kılavuzlarda nitelikleri belirtilen YN Pompa ÖKC’ler için yapılabilecektir.

YN Pompa ÖKC’ler aşağıdaki süreçler tamamlandıktan sonra mükellefler tarafından kullanılabilecektir:

• Onay süreci, üretici veya ithalatçı firmaların 1 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkındaki Kanunla İlgili Genel Tebliğ’in VIII numaralı bölümünde sayılan bilgi ve belgelerle birlikte GİB’e yapacakları başvuru ile başlar. Onay başvurusunda bulunan firmalar idari ve teknik incelemeye tâbi tutulur. Firmaların idari incelemeleri Vergi Denetim Kurulu Başkanlığınca gerçekleştirilir. 3100 sayılı Kanuna göre Hazine ve Maliye Bakanlığından onay alan ÖKC üreticilerinin daha önce yapılan idari incelemeleri geçerli sayılır. Bu firmalar gerek görülmesi hâlinde Bakanlık tarafından tekrar idari incelemeye tâbi tutulabilir.
• YN Pompa ÖKC’lere ilişkin teknik incelemeler, GİB tarafından belirlenecek esaslar çerçevesinde TÜBİTAK tarafından yapılır. Gerek görüldüğünde TÜBİTAK dışındaki kurumlara da inceleme yaptırabilir. İdari incelemeleri müspet olan firmalara, yetkili kurumlarca yapılan teknik incelemelerin de müspet olması hâlinde, Bakanlıkça onaylanan cihazların marka ve modelleri itibarıyla onay belgesi verilir. Bakanlıktan onay alan firmalar ile YN Pompa ÖKC’lerin marka ve modelleri ynokc.gib.gov.tr internet sitesinde ilan edilir.

Hazine ve Maliye Bakanlığınca onaylanacak YN Pompa ÖKC’lerin aşağıda yer verilen teknik özelliklere sahip olması gerekmektedir:

• Akaryakıt satış işleminin Pompa ÖKC’de başlaması ve Pompa ÖKC’de sonlandırılması esastır. Bu manada;
  • Akaryakıt satışının taşıt plaka numarası girilerek gerçekleştirilmesi,
  • Taşıt plaka numarası girilmeden akaryakıt satışının yapılamaması ve
  • Akaryakıt verme işleminin sonunda plaka bilgisini de ihtiva eden ÖKC fişinin cihaz yazıcısından otomatik olarak çıkması

şarttır. Taşıtlara yapılmayan (bidonla, varille ve benzeri) her türlü akaryakıt satışında plaka numarası yerine ödeme kaydedici cihazın ilgili modülüne “PLAKASIZ” ifadesi ile müşterinin Adı-Soyadı/Unvanı ile TCKN/VKN bilgileri girilmelidir.

• Mali bilgileri içeren ÖKC fişleri ile bankacılık işlemine dair bilgileri içeren banka POS harcama belgesi “YN Pompa ÖKC’lerden Düzenlenecek Fiş ve Rapor Formatları Teknik Kılavuzu”nda tanımlanan bütünleşik fişe uygun olarak üretilecektir. Bankacılık bilgilerini de ihtiva eden ÖKC fişleri ile banka pos harcama belgesinin işyeri nüshası sadece YN Pompa ÖKC’nin yazıcısından basılacaktır. Bütünleşik fiş düzenleme zorunluluğu, bu zorunluluğa ilişkin ynokc.gib.gov.tr adresinde yapılacak duyurunun yayımını izleyen günden itibaren başlayacaktır. Bu kapsamda banka ve benzeri kuruluşlar YN Pompa ÖKC üreticilerine, ÖKC ve EFT-POS arasındaki iletişimin sağlanması hususunda gerekli teknik desteği sunmak zorundadırlar.
• YN Pompa ÖKC’ler, güvenli mesajlaşma protokollerinde ve “YN Pompa ÖKC’lerden Düzenlenecek Fiş ve Rapor Formatları Teknik Kılavuzu”nda format ve standartları tanımlanan fişleri ve raporları oluşturabilecek ve ÖKC fişlerini satış işleminin tamamlandığı anda YN Pompa ÖKC’nin mali hafızasına ve Elektronik Kayıt Ünitesine (EKÜ) kaydedecek özellikte olmalıdır.
• YN Pompa ÖKC’ler, ilgili teknik kılavuz ve GMP’lerdebelirtilen fişler ve raporlara ilişkin verileri, güvenliğini ve değişmezliğini sağlayacak şekilde doğrudan ve/veya Akaryakıt Pompa Ödeme Kaydedici Cihazlar Terminal Servis Merkezleri (TSM) aracılığıyla anlık ve/veya periyodik olarak BİM’e elektronik ortamda gönderebilecek özellikte olmalıdır.
• YN Pompa ÖKC’ler, yetkisiz müdahaleleri engelleyecek fiziki ve elektronik mühür sistemine sahip olmalı ve yetkisiz müdahale girişimlerini algılayarak ÖKC TSM’lerine ve BİM’e elektronik ortamda bildirebilecek özellikte olmalıdır.
• YN Pompa ÖKC’lerin mali hafızaları, YN Pompa ÖKC tarafından düzenlenen fişler ile “Z-Gün Sonu Raporları”nı asgari olarak 10 yıl süreyle saklayabilecek şekilde ilgili teknik kılavuzda belirtilen kapasiteye sahip olmalı ve YN Pompa ÖKC’ye uygulanan fiziki mühür tahrip edilmedikçe çıkartılamayacak şekilde, cihaz şasisine sabitlenmelidir. Sabitlenen mali hafızaların dolması veya arızalanması halinde, mevcut mali hafıza ÖKC üreticileri ve/veya yetkili servisleri marifetiyle detaylı tutanak tanzim edilmek suretiyle sökülmelidir. Yeni mali hafıza da fiziki mühür uygulandıktan sonra cihaz şasisine takılmalıdır. Bu suretle sökülen eski mali hafıza, fiziki mühürle mühürlenen bir kap veya torba içinde muhafaza altına alındıktan sonra düzenlenen tutanakla birlikte mükellefe teslim edilmelidir.
• Teslim alınan tutanak ve mali hafıza biriminin muhafaza ve ibraz süresi boyunca muhafaza edilmesi ve talep edilmesi halinde yetkili birimlere ibraz edilmesi zorunludur. YN Pompa ÖKC’lerin takibini sağlamak ve yetkisiz müdahaleleri önlemek amacıyla söz konusu tutanak bilgilerinin ynokc.gib.gov.tr internet adresinde yayımlanan teknik kılavuzlarda yer alan usul ve esaslara göre ÖKC üreticileri ve/veya yetkili servisleri tarafından Başkanlığa bildirilmesi zorunludur.
• YN Pompa ÖKC’ler dış hava şartlarında çalışabilir nitelikte olmalı ve bu durum Türk Standardları Enstitüsü testleriyle doğrulanmalıdır.
• YN Pompa ÖKC’lermuhtemel patlayıcı ortamda kullanılan teçhizat ve koruyucu sistemler ile ilgili mevzuatta belirlenen muhtemel patlayıcı ortamlarda çalışabilecek özelliklere sahip olmalı ve ilgili testlerden başarıyla geçmelidir.
• YN Pompa ÖKC, pompa ünitesi ve EPDK mevzuatı gereğince kullanılmakta olan istasyon otomasyon sistemleri arasındaki iletişimi sağlayan ara birim ünitesi (ABÜ), YN Pompa ÖKC’nin mühürlü bölümünün içinde ayrı bir donanım veya YN Pompa ÖKC ile bütünleşik (yazılımsal veya donanımsal) olmalıdır.
• YN Pompa ÖKC’ninABÜ’sü ile pompa ünitesi ve EPDK mevzuatı gereğince kullanılmakta olan istasyon otomasyon sistemleri arasındaki iletişim, pompa ünitesindeki merkezi işlem birimi (CPU), totalizatör ve benzeri satış miktar bilgilerini tutan donanımların değişimlerini anlayacak ve takip edecek şekilde, GMP-3 veya ÖKC üreticileri, ABÜ üreticileri, pompa üreticileri ile otomasyon firmaları tarafından geliştirilen güvenli ve şifreli iletişim protokollerine göre sağlanmalıdır. Bu kapsamda pompa üreticileri ve/veya yetkili servisleri de ÖKC üreticilerine, YN Pompa ÖKC ve pompa ünitesi arasındaki iletişimin sağlanması hususunda gerekli teknik desteği sunmak zorundadırlar. YN Pompa ÖKC ile pompa ünitesi arasındaki bağlantı doğrudan (YN Pompa ÖKC mühürlü bölümü içinde yer alan ABÜ üzerinden) olacak, ikisi arasında herhangi bir aparat, dönüştürücü veya benzeri bir cihaz bulunmayacaktır.
• YN Pompa ÖKC’nin mühürlü bölümü içinde yer alan ABÜ ile güvenli iletişim sağlayamayan veya iletişimi donanım arızaları ve benzeri sebeple kesilen pompa ünitelerinin (manuel veya arıza moduna alınması durumları dahil) güvenli iletişim sağlanıncaya veya arıza giderilinceye kadarki süreçte herhangi bir şekilde (başka bir pompa YN Pompa ÖKC ile bağlantısının gerçekleştirilmesi hali hariç) akaryakıt verme işlemini gerçekleştirmemesi gerekmektedir.
• Pompa ünitesinin YN Pompa ÖKC ile haberleşen donanım birimlerinin değişim işlemine tabi tutulması halinde ÖKC yetkili servislerine tutanak ile bilgi verilmesi zorunludur. Değiştirilen donanımların YN Pompa ÖKC ABÜ’sü ile iletişimlerinin (pompa CPU’suna ilişkin temel parametrelerin YN Pompa ÖKC’de kayıt altında tutulması ve izlenmesi suretiyle) sağlanması ÖKC üreticileri ve/veya yetkili servisleri ile pompa üreticileri ve/veya yetkili servislerinin sorumluluğu altında bulunmaktadır.
• YN Pompa ÖKC’ler, YN Pompa ÖKC’nin mühürlü bölümü içinde yer alacak olan ABÜ aracılığı ile akaryakıt istasyonlarında EPDK mevzuatı gereğince kullanılmakta olan istasyon otomasyon sistemleri ile GMP-3 veya ÖKC üreticileri ve otomasyon üreticileri tarafından geliştirilen güvenli ve şifreli iletişim protokolleri ile haberleşmek zorundadır.
• YN Pompa ÖKC’ler, mali yazılımlarının güncellenebilmesi, parametrelerinin yüklenebilmesi, yaşamsal durumlarının takip edilebilmesi bakımından ÖKC TSM’leri tarafından uzaktan yönetilip izlenebilmelidir.
• YN Pompa ÖKC’ler, bu fıkrada belirtilen özelliklere ilave olarak ynokc.gib.gov.tr adresinde yayımlanacak teknik kılavuzlarda belirtilen asgari teknik özellikleri de haiz olmalıdır.

YN Pompa  ÖKC’ye Geçiş Zorunluluğu

24.03.2021 tarihinden önce Hazine ve Maliye Bakanlığınca onaylanan ve hâlihazırda kullanılmakta olan;

• EKÜ’süz EN Pompa ÖKC’lerin en geç 30.06.2022 tarihine kadar,
• EKÜ’lü EN Pompa ÖKC’lerin en geç 31.12.2023 tarihine kadar,

YN Pompa ÖKC’lerle değiştirilmesi zorunludur.

Ayrıca, anılan tarihten önce Hazine ve Maliye Bakanlığınca onaylanan ve hâlihazırda kullanılmakta olan; 

• EKÜ’süz EN Pompa ÖKC’lerin 24.03.2021 tarihinden
• EKÜ’lü EN ÖKC’lerin ise 01.01.2022 tarihinden

itibaren akaryakıt istasyonu işletmeleri tarafından üçüncü kişilere satışı veya devri yapılamaz. Diğer taraftan, 01.01.2022 tarihinden itibaren EN Pompa ÖKC’lerin üretimi, ithali, mühürlenmesi ve satışı yapılmayacaktır.

Yeni Açılacak Akaryakıt İstasyonlarında YN Pompa ÖKC Kullanma Zorunluluğu

24.03.2021 tarihi ile 01.01.2022 tarihleri arasında yeni mükellefiyet tesis edilmesi (kül halinde devir dahil) veya şube işyeri açılması durumunda, mükellefiyetin tesis edildiği, şube işyerinin açıldığı veya devir tarihinden itibaren en geç 60 gün içerisinde bu işyerlerinde YN Pompa ÖKC’lerin kullanılması zorunlu olup, belirtilen süre içerisinde henüz onay verilmiş YN Pompa ÖKC bulunmaması halinde ise EKÜ’lü EN Pompa ÖKC’lerin kullanılması zorunludur. Ancak bu süre içerisinde fiilen akaryakıt satışına başlanması durumunda ise satışa başlamadan önce bu zorunluluk başlayacaktır.

24.03.2021 tarihi ile 01.01.2022 tarihleri arasında satın alınan EKÜ’lü EN Pompa ÖKC’lerin 31.12.2023 tarihine kadar YN Pompa ÖKC ile değiştirilmesi zorunludur.

01.01.2022 tarihi ve sonrasında mükellefiyet tesis edilmesi veya şube işyeri açılması durumunda mükellefiyetin tesis edildiği veya şube işyerinin açıldığı tarihten itibaren en geç 60 gün içerisinde bu işyerlerinde YN Pompa ÖKC’lerin kullanılması zorunludur. Ancak bu süre içerisinde fiilen akaryakıt satışına başlanması durumunda satışa başlamadan önce bu zorunluluk başlayacaktır.

Pompa ÖKC’lerden Gerçekleştirilen Satışların Elektronik Ortamda Bildirim Zorunluluğu

YN Pompa ÖKC’lerden (EN Pompa ÖKC’ler dahil) gerçekleştirilen satışlara ilişkin ilgili teknik kılavuzlar ve GMP’lerde tanımlanan fiş, rapor veya diğer bilgilerin elektronik ortamda doğrudan ya da ÖKC TSM’leri aracılığıyla BİM’e aktarılması zorunludur.

Aktarım zorunluluğu bulunan fiş, rapor veya diğer bilgilerin BİM’e aktarım zamanını (anlık ve/veya periyodik), aktarım yöntemini (doğrudan veya ÖKC TSM’leri aracılığıyla) ve aktarıma ilişkin diğer usul ve esasları GİB ynokc.gib.gov.tr adresinde yapacağı duyurular ile belirlemeye yetkilidir.

Aktarım zorunluluğu getirilen bilgilerin, ÖKC TSM’leri aracılığıyla gönderilmesinin belirlenmesi durumunda; bu bilgilerin zamanında, eksiksiz ve belirlenen format ve standartlarda BİM’e elektronik ortamda gönderilme sorumluluğu ÖKC üreticileri ile birlikte ÖKC TSM’lerine aittir. YN Pompa ÖKC’lerin bağlı oldukları ÖKC TSM’leri ile sürekli çevrim içi bağlantılı olmasının sorumluluğu akaryakıt istasyonunu işleten mükellefe aittir.

ÖKC TSM’lerinin Yetkilendirilmesi İle Çalışma Usul ve Esasları

GİB, YN Pompa ÖKC bilgilerinin (üretim, aktivasyon, hurdaya ayırma, devir, bakım ve benzeri işlemlere ait) takip edilmesi, bu cihazların üreteceği fiş veya rapor bilgilerinin belirlenen teknik standartlara uygun olarak gizlilik ve güvenliği sağlanarak toplanması, saklanması, işlenmesi, anlık ve/veya periyodik olarak BİM’e iletilmesi, mükellefler ve ÖKC üreticilerine elektronik ortamda sunulması ve raporlanması hizmetlerini gerçekleştirmek üzere niteliklerini belirleyeceği kuruluşları ÖKC TSM olarak yetkilendirebilir.

GİB, ÖKC TSM olarak yetkilendirilecek gerçek veya tüzel kişilerde bulunması gereken nitelikleri, başvuru, test, değerlendirme, izin, onay, güvenlik, denetim ve sorumluluğa ilişkin usul ve esaslar ile ÖKC TSM’ler tarafından uyulması gerekli diğer kural ve standartları ynokc.gib.gov.tr adresinde yayımlanacak teknik kılavuzlarla belirlemeye ve yetkilendirilecek gerçek veya tüzel kişilerin faaliyetlerinin izlenmesi, denetlenmesi, yetkilendirmenin sonlandırılması ve bunların uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.

Diğer yandan Ödeme Kaydedici Cihazlar Terminal Servis Merkezleri (ÖKC TSM);

• YN Pompa ÖKC’lerin takip edilmesi, yönetilmesi,
• YN Pompa ÖKC mali yazılımlarının güncellenmesi, yazılımsal parametrelerinin yüklenmesi,
• YN Pompa ÖKC fiş ve raporlarının BİM’e GMP’lerde belirlenen şekilde anlık ve/veya periyodik olarak doğrudan veya GİB tarafından izin verilmesi durumunda kendi üzerinden aktarılması,
• YN Pompa ÖKC’lerden iletilen olay (log) kayıtlarının gerekli aksiyonların ivedilikle alınması için ilgili ÖKC üreticisi ve/veya yetkili servislerine elektronik ortamda iletilmesi ve sonuçlarının izlenmesi ile
• YN Pompa ÖKC’lere ilişkin verilerin ilgili mükellefler ve GİB’e elektronik ortamda raporlanması ve sunulması

hizmetlerini yerine getirmeye yetkilidirler.

Cezai müeyyide

İşbu Duyuru konusu Tebliğde belirlenen usul ve esaslara aykırı hareket eden veya belirlenen sürelerde öngörülen yükümlülükleri yerine getirmeyen mükellefler, ÖKC üreticileri/yetkili servisleri, ÖKC TSM’leri, akaryakıt pompa üreticileri/pompa üreticisi yetkili servisleri ile banka ve benzeri kuruluşlar hakkında Vergi Usul Kanununun ilgili ceza hükümleri uygulanır.

Diğer hususlar

YN Pompa ÖKC’lerin BİM’e kaydı, kullanıcılara satışı ile satış sonrası servis ve benzeri işlemler 465 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde yapılan açıklamalar çerçevesinde elektronik ortamda yürütülecektir.

Akaryakıt istasyonlarında gerçekleştirilen satışlara ilişkin olarak düzenlenen belgelerde, fiilen yakıt verilen araç bilgisi yerine başka araçlara ilişkin bilgilere yer verildiğinin akaryakıt denetimi konusunda yetkili kamu kurum ve kuruluşlarının birimleri tarafından tespit edilmesi halinde, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme ve kullanma eylemlerinin araştırılması için akaryakıt istasyonlarını işleten mükellefler ve bu belgeleri kullananlar nezdinde vergi incelemesi için gerekli işlemlere ivedilikle başlanacaktır.

Bu düzenleme kapsamında YN Pompa ÖKC kullanma zorunluluğu getirilen mükellefler, bu faaliyetlerinde 483 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nin 6. maddesi ile 507 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan muafiyet düzenlemelerinden yararlanamaz.

Yürürlük Tarihi

İşbu Duyuru konusu Tebliğ yayımlandığı 24.03.2021 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Saygılarımızla.